A może czas na herbatę?

W sklepach mamy dostęp do wielu gatunków herbat. Powszechnie dostępne czarna i zielona herbata mają dużo zastosowań, a niektóre z nich są korzystne dla zdrowia. Nic więc dziwnego, że Narodowy Instytut Zdrowia i Ochrony Środowiska w Bilthoven w Holandii przeprowadził bardzo dokładne badania bioaktywnych substancji zawartych w herbacie. Chodzi oczywiście o prawdziwe herbaty liściaste, a nie ekspresowe lub granulowane, gdyż tylko liściaste mają pozytywne właściwości. 

Obecne w herbacie duże ilości flawonoidów i kwasów fenolowych zapobiegają dolegliwościom spowodowanym utlenianiem, takim jak choroby układu krążenia. Zwłaszcza flawonoid katechina blokuje w tętnicach tworzenie się złogów złożonych z cholesterolu LDL oraz może obniżyć poziom ciśnienia. Dotyczy to w szczególności herbaty zielonej. 

Prozdrowotna moc herbaty

Przeprowadzone eksperymenty na świnkach morskich wskazują, że napar z czarnej herbaty niemal całkowicie zapobiega oksydacyjnym modyfikacjom białek zwierząt poddanych działaniu dymu papierosowego. Udowodniono również, że ekstrakty obu herbat chronią błony czerwonych krwinek i błony organelli komórkowych przed utlenieniem, a także zapobiegają oksydacyjnym uszkodzeniom DNA spowodowanym przez jony żelaza. Prowadzonych jest również coraz więcej badań nad hamującym wpływem katechin i teaflawin na nowotwory. Pokazują one, że związki te istotnie przeciwdziałają zmianom nowotworowym, wpływając na różne czynniki sprzyjające powstawaniu raka. Doświadczenia wykazały, że zielona i czarna herbata obniżają również poziom cukru we krwi. Mogą służyć jako środek wspomagający trawienie, ponieważ rozdrabniają tłuszcze i oleje zawarte w ciężkostrawnym pożywieniu. 

Na Wschodzie oraz na Zachodzie herbaty używano tradycyjnie do leczenia biegunki, a także słabego trawienia wywołanego stanami zapalnymi. W takich przypadkach należy pić 1 łyżeczkę mocnej herbaty kilka razy dziennie. 
 

Powszechnie wiadomo, że herbata działa pobudzająco zarówno na samopoczucie, jak i na obieg krwi. Kofeina i teofilina rozszerzają naczynia krwionośne i stymulują centralny układ nerwowy. Jednocześnie pobudzają serce i zmuszają do intensywniejszej pracy. Przy przedawkowaniu może dojść do zaburzeń rytmu serca. 

Zależnie od gatunku

Dla osób wrażliwszych bardzo wskazana jest łagodna herbata z mniejszą zawartością kofeiny, a dużą ilością minerałów o nazwie bancha lub kukicha. Niewielka ilość kofeiny z liści tych krzewów herbacianych zapewnia łagodną stymulację oraz pomaga w trawieniu posiłków. 

Na rynku dostępna jest również herbata roiboos. Szczególną zaletą tego czerwonawego łagodnie korzennego napoju jest to, że nie zawiera on ani kofeiny, ani garbnika, dlatego nadaje się nawet dla dzieci. Pomaga przy dolegliwościach żołądkowych i jest skutecznym dodatkiem na bezsenność. Kolejnym plusem tej herbaty jest wysoka zawartość witaminy C, wielu substancji mineralnych i mikroelementów, takich jak: żelazo, cynk, miedź, mangan, wapń, potas, fluor, magnez, sód. Wielu naukowców, m.in. południowoafrykański chemik Daneel Ferreira, przypisuje herbacie rooibos prawdziwie leczniczą moc, gdyż zawiera ona flawonoidy działające jak antyutleniacze i w ten sposób chroni organizm przed szkodliwymi cząsteczkami tlenu, które mogą być przyczyną wielu chorób: artretyzmu, arteriosklerozy, zawału serca czy raka.

Herbata ta nie zawiera żadnych środków konserwujących i barwników, dlatego ma doskonały, naturalny smak, jest słodka, aromatyczna i łagodna (nawet przy dłuższym parzeniu). Łączy w sobie najlepsze cechy trzech herbat: czarnej, owocowej i ziołowej.

Herbaty ziołowe

Wiele gatunków herbat jest reklamowanych jako mające dobroczynny wpływ na zdrowie, np.: herbaty uspokajające, odchudzające, wzmacniające odporność. Dotyczy to w szczególności herbat ziołowych, które nazywa się także „naparami”. Są one przygotowywane z ziół – zwykle z liści albo kwiatów. Herbaty ziołowe pije się zwykle z powodu ich właściwości leczniczych, chociaż olbrzymia różnorodność ziół i ich smaków oraz aromatów sprawia, że sporo osób pije herbaty ziołowe głównie ze względu na ich smak, korzystając z właściwości zdrowotnych „przy okazji”. Herbaty ziołowe są tradycyjnie wykorzystywane przez człowieka ze względu na swoje właściwości lecznicze od setek lat. W Polsce możemy poszczycić się wieloma terenami, na których rosną czyste ekologicznie zioła mogące konkurować ze wszystkimi popularnymi ziołami sprowadzanymi do naszego kraju z najdalszych zakątków świata. Każde z ziół ma inne właściwości zdrowotne, a mieszanki ziół mogą przynosić jeszcze lepsze efekty. Ważna jest jednak regularność w ich stosowaniu i umiejętność doboru właściwej dla siebie mieszanki. Zioła osobno stosowane nie mają aż tak leczniczych właściwości, ale można je popijać jako zamiennik innych napojów.  

Popularna herbatka z melisy ma działanie uspokajające, dlatego zaleca się jej picie osobom zestresowanym i przewlekle zmęczonym.  Melisa wspomaga także trawienie, ponieważ zwiększa wydzielanie soku żołądkowego. Warto wypić filiżankę po nadmiernym pofolgowaniu sobie przy stole. Jednak takie właściwości ma tylko melisa, którą sami wyhodowaliśmy sobie w ogrodzie. Doktor Henryk Różański przeprowadził analizę farmakognostyczną torebek fix z melisy znanych producentów. Żadna nie odpowiadała normom farmakopealnym, gdyż to, co w tej roślinie najcenniejsze, czyli olejek eteryczny znajdujący się we włosach gruczołowych melisy, praktycznie w torebkach nie występował. 

Herbatka z mięty pieprzowej usprawnia trawienie, jednak nie ma działania odchudzającego. Jest za to świetnym i zdrowym napojem chłodzącym na upały – stąd jej ogromna popularność np. w Maroko. Powinny jednak uważać na nią osoby z odczuciem zimna w ciele, gdyż zimą taki napój może mocno wychłodzić. 

Herbatka z pokrzywy działa moczopędnie, dzięki czemu pomaga w usuwaniu nadmiaru wody oraz zwiększa wydalanie mocznika i chlorków z organizmu. Znacząca zawartość minerałów działa wzmacniająco na włosy i paznokcie. W herbacie z pokrzywy znajdziemy takie witaminy jak: K, E, C i B1, a także: fosfor, mangan, krzem i wapń. Herbatka z pokrzywy dostarcza organizmowi znaczących ilości wapnia i żelaza. Nie powinno się jej jednak pić ciągiem dłużej niż przez dwa tygodnie.

Herbaty oczyszczające – pomoc w odchudzaniu

Można również skorzystać z oczyszczających właściwości herbat, co sprzyja pracy nad odchudzaniem organizmu. W połączeniu z racjonalna dietą dobrze dobrane zestawy ziołowe ułatwiają gubienie zbędnych kilogramów. Z popularnych herbat poleca się herbaty czerwone. Najlepszą herbatą czerwoną jest pu-erh liściasta, która ma delikatny aromat i dużą wydajność. W smaku jest bardziej gorzka niż czarna, przez co w krajach europejskich często dodaje się do niej aromaty, aby go złagodzić (najczęściej jest to aromat cytrynowy). Nie jest to jednak zdrowotnie wskazane. Pu-erh określa się mianem pogromcy tłuszczu, o ile połączy się to z racjonalnym jedzeniem. Podstawą odchudzania z czerwoną herbatą jest spożywanie 3–6 filiżanek naparu dziennie – po każdym posiłku. I właśnie bardzo ważne jest to, by pić ją jedynie po posiłkach i przekąskach, ponieważ spożywana na pusty żołądek wypłukuje magnez. Dodatkowo wspomaga pracę wątroby, co również wspomaga skuteczną walkę z nadwagą, a także obniża poziom cholesterolu. Oczyszcza też organizm z toksyn oraz pobudza procesy trawienne. Czerwona herbata zawiera duże ilości cennych aminokwasów i biopierwiastków oraz działo antyrodnikowo. 

Lista dobroczynnych właściwości herbaty jest długa i, jak przekonujemy się wraz z kolejnymi badaniami, różne ich odmiany pozytywnie działają na organizm. Ważne, by nie niszczyć ich poprzez dodawanie cukru czy sztucznych substancji wzmacniających smak. Zwolennicy mocnego, ciemnego naparu na pewno mają się z czego cieszyć. Trzeba jednak zawsze pamiętać, że napój z krzewu herbacianego nie stanowi antidotum na choroby i nigdy nie zastąpi właściwego odżywiania. Może jednak wspomóc organizm i dobrze sprawdzać się w profilaktyce. 

Opracowała Anna Grzechowiak 

www.grzechotka-dieta.pl