Nowe badania: Witamina D działa lepiej na odporność niż szczepionka na grypę?

Wirus grypy co roku atakuje miliony organizmów na całym świecie, wywołuje przy tym poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne. Mimo rozwoju medycyny i dostępnych szczepionek wirus wciąż wymyka się pełnej kontroli z powodu swojej zmienności. Tymczasem coraz więcej badań sugeruje, że wzmocnienie odporności naturalnymi metodami – szczególnie poprzez utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy D – może być równie, a nawet bardziej skuteczne niż tradycyjna profilaktyka szczepienna.

Grypa – problematyczny wirus

Grypa (łac. influenza) to wirusowa choroba dróg oddechowych, jedna z najczęściej występujących infekcji na świecie. Co roku zaraża się nią około 10 proc. populacji, a od 250 tys. do nawet 500 tys. osób umiera. Szczyt zachorowań przypada na okres jesienno-zimowy na półkuli północnej oraz zimowy na półkuli południowej.

Wirus grypy, należący do ortomyksowirusów, jest wyjątkowo zmienny. Jako wirus RNA łatwo mutuje, co sprawia, że szczepionki przygotowane na dany sezon mogą szybko stać się nieaktualne i nieskuteczne. Zjawiska takie jak dryft antygenowy (drobne mutacje) oraz skok antygenowy (przemieszanie fragmentów RNA między różnymi szczepami) powodują, że rokrocznie pojawiają się nowe warianty wirusa. Z tego powodu szczepienia nie dają pełnej gwarancji ochrony, a skuteczność dostępnych preparatów waha się w granicach 40–60 proc.

Najbardziej niebezpieczny jest wirus typu A, odpowiedzialny za epidemie i pandemie, w tym tzw. świńską grypę w 2009 r. Typ B ma łagodniejszy przebieg, jednak również może powodować poważne powikłania.

Witamina D – naturalna tarcza odporności

W tym kontekście uwagę badaczy coraz częściej przyciąga temat witaminy D, a dokładniej jej aktywna forma – kalcytriol. Jej receptory znajdują się w kluczowych komórkach układu odpornościowego: makrofagach, limfocytach T i B czy komórkach dendrytycznych. Odpowiednie stężenie tej witaminy wspiera produkcję cytokin, regulację odpowiedzi immunologicznej i zmniejsza ryzyko niekontrolowanych reakcji zapalnych.

Witamina D w 80 proc. wytwarzana jest pod wpływem promieniowania UVB podczas przemian zachodzących w skórze. Na produkcję witaminy D przez skórę mają wpływ m.in. szerokość geograficzna, pora roku i pora dnia, zanieczyszczenie powietrza czy zachmurzenie, zawartość melaniny w skórze, użycie filtru przeciwsłonecznego, powierzchnia ciała zasłoniętego przez odzież, stężenie cholesterolu we krwi, a także otyłość.

Efektywny proces syntezy kalcyferolu w skórze zachodzi wówczas, gdy kąt padania promieni słonecznych jest większy niż 50 st. W Polsce w większości miast taki stopień nasłonecznienia występuje jedynie od maja do sierpnia w godz. 11–14. Jest to jednak pora dnia, w której większość społeczeństwa przebywa w budynkach. Z tego względu suplementacja witaminy D3 wydaje się być konieczna. Wraz z pożywieniem dostarczamy jej niewiele, produkty zawierające największe ilości tej witaminy to oleje rybne oraz ryby morskie (śledź, makrela, łosoś). Z kolei D2 znajduje się w grzybach oraz w potrawach roślinnych.

Co mówią badania?

Wyniki dwóch dużych badań klinicznych w Azji wskazują, że niedobór witaminy D istotnie zwiększa ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i zgonu. W grupie pacjentów z jej niskim stężeniem (wartości poniżej 75 nmol/l) śmiertelność sięgała niemal 90 proc., a przy głębokim niedoborze (poniżej 50 nmol/l) – aż 98,9 proc. Oznacza to, że utrzymywanie prawidłowego poziomu tej witaminy może być jednym z kluczowych czynników obniżających ryzyko najgroźniejszych powikłań.

Niedobór witaminy D obserwowano w kilku przewlekłych schorzeniach związanych ze zwiększonym stanem zapalnym i deregulacją układu odpornościowego. Zwiększony poziom wytwarzania przez organizm witaminy D przyczynia się do zmniejszenia ryzyka infekcji dróg oddechowych. Witamina D stymuluje również dzielenie się monocytów oraz zwiększa wytwarzanie peptydów, które wzmacniają skuteczną walkę z wirusami.

Witamina D na wirus grypy działa szeroko: wzmacnia ogólną odporność organizmu i przygotowuje go do skuteczniejszej obrony nie tylko przed grypą, ale także przed innymi infekcjami. Jak najnowsze badania sugerują – utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy D może być filarem zdrowej odporności.

Bibliografia: Brown J., Grypa. Sto lat walki, Warszawa 2020.

Suplement diety. Produkt przeznaczony dla osób dorosłych. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Przechowywać w sposób niedostępny dla małych dzieci. Produkt nie posiada właściwości leczniczych. Stosować zgodnie z informacją zawartą na opakowaniu.