Karnozyna – ochrona komórek w starzeniu organizmu

Karnozyna jest niebiałkowym związkiem azotowym, naturalnie obecnym w organizmie człowieka. Składa się z dwóch aminokwasów: beta-alaniny i L-histydyny. Najwięcej znajduje się jej w mięśniach poprzecznie prążkowanych, ale także w sercu, mózgu, nerkach, żołądku czy w śledzionie. Jej ilość w tkankach nie jest jednak stała – zależy zarówno od zdolności organizmu do syntezy, jak i od stylu odżywiania. Kluczowym czynnikiem jest dostępność aminokwasów, przede wszystkim histydyny i beta-alaniny, które stanowią bezpośrednie prekursory karnozyny. Aby utrzymać jej właściwy poziom, niezbędna jest dieta bogata w produkty obfitujące w histydynę, a w razie potrzeby – uzupełniająca suplementacja.

Źródła histydyny w diecie

Histydynę znajdziemy w produktach zwierzęcych, jak mięso, ryby czy sery dojrzewające (np. parmezan, brie), ale także w żywności roślinnej. Szczególnie bogate są w nią rośliny strączkowe – soja, groch i fasola – a także pestki dyni, nasiona słonecznika i migdały.

Karnozyna jako antyoksydant

Karnozyna działa jak naturalny obrońca komórek. Jej zadaniem jest unieszkodliwianie wolnych rodników, które w nadmiarze uszkadzają błony komórkowe i zakłócają pracę organizmu. Dzięki temu karnozyna chroni komórki przed stresem oksydacyjnym i pomaga im zachować równowagę. Dodatkowo wiąże nadmiar metali, takich jak żelazo czy miedź, które sprzyjają tworzeniu wolnych rodników. W ten sposób działa jak tarcza, zapobiegając reakcjom prowadzącym do uszkodzenia DNA i białek.

Karnozyna spowalnia starzenie

Karnozyna nie tylko działa jak antyoksydant, ale także chroni białka przed szkodliwym procesem glikacji. Cząsteczki cukru, łącząc się z białkami w sposób niekontrolowany, tworzą tzw. produkty glikacji (AGEs). Z czasem gromadzą się one w tkankach, co przyczynia się do starzenia organizmu – uszkadzają komórki, usztywniają naczynia krwionośne i osłabiają ich funkcję.

Badania pokazują, że karnozyna może spowalniać te procesy, a nawet wspierać komórki w zachowaniu zdolności do dłuższego podziału. Chroni także telomery – zakończenia chromosomów, które skracają się z wiekiem. Dzięki temu uznaje się ją za substancję wspierającą długowieczność i zdrowie komórek.

Działanie przeciwzapalne karnozyny

Oprócz właściwości antyoksydacyjnych i antyglikacyjnych karnozyna wykazuje także silne działanie przeciwzapalne. Proces zapalny jest naturalną reakcją obronną organizmu, jednak jego przewlekła aktywacja prowadzi do uszkodzeń tkanek i przyspiesza procesy starzenia. Do tego cytokiny prozapalne podtrzymują ten stan, pobudzają układ odpornościowy, co jeszcze nasila reakcję zapalną.

Badania wykazały, że karnozyna potrafi obniżać poziom niektórych z tych cytokin, dzięki czemu ogranicza nadmierną aktywność układu immunologicznego i zmniejsza ryzyko uszkodzeń komórek. Może być przez to szczególnie cenna w profilaktyce i wspomaganiu leczenia chorób związanych z przewlekłym stanem zapalnym, takich jak miażdżyca, cukrzyca typu 2, choroby neurodegeneracyjne czy procesy degeneracyjne w stawach. Redukując tło zapalne w organizmie, wspiera ona homeostazę i opóźnia procesy starzeniowe.

Karnozyna – kto szczególnie powinien o nią zadbać?

Poziom karnozyny w organizmie maleje wraz z wiekiem, a jej obecność jest kluczowa dla ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym, glikacją i przewlekłym stanem zapalnym. Szczególną uwagę na jej suplementację powinny zwrócić osoby starsze, pacjenci w trakcie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych czy urazach oraz osoby zmagające się z trudno gojącymi się ranami i odleżynami. Cennym wsparciem może być także dla osób na diecie bezmięsnej, pacjentów z chorobami metabolicznymi oraz sportowców, u których intensywny wysiłek zwiększa zapotrzebowanie na substancje ochronne.

Jak widać, karnozyna to naturalny strażnik komórek, którego rola nabiera szczególnego znaczenia w okresach zwiększonego obciążenia organizmu oraz wraz z upływem lat.

Bibliografia: Antosiewicz, J.,  Dobrzyńska, I. (2016). Rola karnozyny w regulacji stresu oksydacyjnego i procesów starzenia się organizmu. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 70(1), 1–10, Wróblewska, A.,  Dąbrowska, A. (2014). Karnozyna – właściwości biologiczne i możliwości zastosowania w medycynie i suplementacji. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 41(4), 251–260, Mann, T.,  Chmurzyńska, A. (2018). Karnozyna – naturalny dipeptyd o potencjale antyoksydacyjnym i przeciwstarzeniowym. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu, 4(57), 323–329.

Suplement diety. Produkt przeznaczony dla osób dorosłych. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Przechowywać w sposób niedostępny dla małych dzieci. Produkt nie posiada właściwości leczniczych. Stosować zgodnie z informacją zawartą na opakowaniu.