Nie panikuj po ukąszeniu – sprawdź, jak naprawdę reagować mądrze i spokojnie

Przed nami gorące letnie dni, podczas których staramy się spędzać jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu. To wspaniała wiadomość, ale należy też pamiętać o wszelkich niebezpieczeństwach z tym związanych. Mam na myśli ryzyko ukąszeń czy użądleń przez owady. Wiąże się to z naturalnym dyskomfortem, choć często może też stwarzać poważne zagrożenia, w szczególności u osób uczulonych na jad. Warto więc mieć wiedzę, jak zachować się w takich przypadkach.

Najczęstsze przypadki ukąszeń i użądleń w Polsce

Jeśli chodzi o nasz region Europy, to występuje tutaj wiele gatunków owadów, z którymi możemy spotkać się w lesie, parku czy na plaży. Każde ukąszenie, ukłucie czy użądlenie, wskutek występujących w ślinie owada lub jadzie alergenów, wiąże się zazwyczaj ze zmianami skórnymi. Najczęściej dochodzi do ukąszeń przez:

• komary – po ukłuciu na skórze powstaje najczęściej swędzący, zaczerwieniony obrzęk, który występuje do 2 dni. Ślina komara zawiera ponad 20 alergenów, które czasem powodują powstanie na ciele tzw. pokrzywki;
• muchy końskie, zwane też bąkami bydlęcymi – ukąszenie jest bardzo bolesne i wywołuje na skórze obrzęk, świąd oraz pokrzywkę. Ukąszenie jest bardziej dokuczliwe niż w przypadku komarów i może też wywołać różne alergiczne reakcje krzyżowe (reakcja na alergeny o podobnej strukturze);
• meszki – po ukąszeniu mogą wystąpić pęcherzyki lub zaczerwieniony obrzęk i swędzenie, a czasem też gorączka;
• pluskwy – ukąszenie wywołuje czerwone krosty, podobnie jak w przypadku ukąszenia komara;
• biedronki azjatyckie – ich ukąszenia występują rzadziej, ale mogą objawiać się pokrzywką połączoną z nieżytem nosa i dusznościami.

W przypadkach ukąszeń bardzo rzadko konieczna jest jakaś szczególna pomoc medyczna. Zazwyczaj po 1–2 dniach zmiany skórne zanikają i nie wiążą się z jakimiś powikłaniami. Ważne jest jedynie, aby nie rozdrapywać miejsc ukąszenia, a jedynie je schłodzić. Można też posmarować żelami dostępnymi na rynku, na przykład na bazie alantoiny lub aloesu. Można też reagować domowymi sposobami, jak chociażby poprzez zastosowanie olejku eterycznego czy sody oczyszczonej.

Dużo groźniejsze użądlenia

Bardziej niebezpieczne i dokuczliwsze są użądlenia, albowiem silne alergeny występujące w jadzie owadów mogą skutkować nadwrażliwością, bólem, opuchlizną, zaczerwienieniem, a nawet reakcjami klinicznymi. Objawy mogą być bardziej skomplikowane, ponieważ skupiają się na skórze (rumień, swąd, pieczenie), ale mogą też wywołać biegunkę, duszności, niepokój czy inne groźniejsze objawy kliniczne. Użądlenia są szczególnie niebezpieczne dla osób uczulonych na jad owadów, mogą wówczas wystąpić: obrzęki, duszności, wymioty, osłabienie, dreszcze, gorączka, zwiększone tętno, a nawet utrata przytomności. W takich przypadkach niezbędna jest szybka reakcja medyczna. Zanim jednak ją otrzymamy, konieczna jest pierwsza pomoc. Oto kilka zasad postępowania w przypadku użądlenia:

• przede wszystkim należy usunąć z ciała żądło,
• miejsce użądlenia umyć i odkazić,
• schłodzić opuchnięte miejsce wodą lub zimnym okładem,
• dobrze jest posmarować miejsce użądlenia maścią przeciwhistaminową; można też przyłożyć przekrojoną na pół cebulę – miąższem do miejsca użądlenia (sok cebuli działa podobnie),
• obserwować organizm pod kątem reakcji alergicznej.

Może się jednak zdarzyć, że osoba użądlona jest uczulona na jad owadów. Najistotniejsze jest wówczas jak najszybsze podanie takiej osobie adrenaliny (zastrzyk) lub leku przeciwhistaminowego. Zazwyczaj jednak nie posiadamy przy sobie tychże preparatów, więc należy wezwać niezwłocznie pomoc medyczną. Do czasu przybycia karetki wskazane jest podanie (jeśli posiadamy) wapna. Może to być musująca rozpuszczalna tabletka. Warto więc podczas wypadów plenerowych mieć przy sobie chociażby wapno.

Mam świadomość, że sytuacja (szczególnie w przypadku osób uczulonych) może być nerwowa, ale panika tylko pogarsza sytuację, dlatego ważne są opanowanie i niewpadanie w panikę.

Działania profilaktyczne

Zawsze najlepiej jest zapobiegać, więc i w tym temacie nie bądźmy lekkomyślni. Należy przede wszystkim przeciwdziałać, a jeżeli już jakiś owad nas ukąsi czy użądli, to reagujmy rozsądnie i minimalizujmy skutki. Przede wszystkim należy:

• unikać miejsc, gdzie występują duże skupiska owadów,
• nosić ubiór o nieintensywnych kolorach (owady „uwielbiają” kolory jasnożółte, jasnopomarańczowe, jasnofioletowe itp.),
• unikać jedzenia słodyczy i słodkich owoców, picia słodkich napojów, które przyciągają owady,
• pić tylko z jasnego szkła, aby widzieć, czy nie wpadł do napoju owad (unikać picia z puszek czy butelek) – połknięcie owada może skutkować nawet śmiercią,
• nosić obuwie – w trawie, zaroślach, a nawet na piasku mogą znajdować się owady,
• posiadać przy sobie wodę oraz apteczkę z zawartością m.in. opatrunku, wody utlenionej, wapna w postaci tabletek musujących, środka odkażającego, maści przeciwhistaminowej, gazy,
• posiadać przy sobie telefon komórkowy.

Warto też wykonać sobie testy alergiczne, które wykażą, czy jesteśmy uczuleni na jad owadów. Jest to bardzo istotna wiedza, szczególnie po użądleniu. W przypadku uczulenia można też podjąć terapię odczulającą.

Podstawową zasadą jest (przypominam) nie panikować, a reagować rozsądnie i spokojnie.