mgr Sławomir Śmiełowski

Toksyczne świece – co powinniśmy wiedzieć przed ich zakupem?

Ostatnimi czasy zapanowała moda na różnego rodzaju świece. Skoro jest moda, to producenci oraz handlowcy proponują nam przeróżne odmiany tego produktu. W marketach wyroby te stanowią często odrębny dział, co świadczy o dużej popularności. Przepiękne świece mogą stanowić wspaniały wystrój mieszkania, a zapalone tworzą specyficzny klimat, nastrój i zapach. Jednak nie wszystkie świece są obojętne dla naszego zdrowia. Niektóre z nich mogą być toksyczne, dlatego warto wiedzieć, które z nich warto kupić, a które ominąć.

Toksyczność świec parafinowych

Szczególnie szkodliwe dla naszego zdrowia są świece parafinowe. Parafina bowiem jest produktem naftowym i podczas spalania wydziela toksyczne substancje, takie chociażby jak: benzen, toluen, formaldehyd oraz ftalany.

Benzen jako najprostszy węglowodór aromatyczny jest bardzo toksyczny i rakotwórczy. Najczęściej stosowany jest w produkcji rozpuszczalników oraz tworzyw sztucznych. Z kolei toluen (zwany też metylobenzenem) to łatwopalna ciecz powszechnie stosowana do produkcji klejów, farb, lakierów i paliw. Jest niezwykle toksyczny i wpływa negatywnie na układ nerwowy. Formaldehyd (inaczej: aldehyd mrówkowy) natomiast jest gazem o ostrym i duszącym zapachu. Stosowany jest najczęściej w produkcji tworzyw sztucznych, płyt meblowych oraz środków konserwujących. W wyższych stężeniach podrażnia oczy oraz drogi oddechowe. Szczególnie szkodzić może alergikom oraz astmatykom. Natomiast wspomniane ftalany są to plastyfikatory nadające elastyczność sztucznym produktom (guma, PCV, żywice). Ftalany masowo występują w plastikowych opakowaniach oraz tanich zabawkach. Przy dłuższym kontakcie mogą negatywnie wpływać na układ hormonalny, zwiększać ryzyko wystąpienia stanów zapalnych, cukrzycy i innych zagrożeń zdrowotnych.

Widzimy więc, że świece parafinowe nie są, mówiąc delikatnie, najlepszym wyborem. Mogą być sporadycznie stosowane na zewnątrz, jednakże nie zalecam używania ich w pomieszczeniach zamkniętych, a tym bardziej w mieszkaniach. Gdyby jednak były zapalone w domu, to należy dokładnie przewietrzyć pomieszczenie.

Toksyczne dodatki organiczne

Pisząc o dodatkach, mam na myśli wszelkie sztuczne barwniki i aromaty używane w produkcji świec. Producenci, chcąc przyciągnąć potencjalnych klientów, oferują piękne dla oka, kolorowe świece o różnych wielkościach i kształtach, a dodatkowo niesamowicie pachnące. W zasadzie na sklepowych półkach ze świecami możemy znaleźć każdy kolor, jaki nas interesuje, oraz niemal każdy zapach. Jest tylko jeden problem – zarówno barwniki, jak i zapachy są nienaturalne, czyli sztuczne.

W 2020 r. w tygodniku „Journal of Environmental Science and Health” opublikowano wyniki badań, z których wynika, że palenie barwionych świec wyzwala szkodliwe substancje, takie jak: benzen, formaldehyd oraz toluen. Wspomniałem już wyżej o tych substancjach, które wywołują podrażnienie dróg oddechowych, bóle głowy oraz zwiększają ryzyko zachorowania na raka. Dlatego też podczas zakupu zwracajmy również uwagę na rodzaj barwnika, ponieważ nawet świeca wykonana z naturalnego wosku może zawierać sztuczne dodatki barwiące.

Kolejnym zagadnieniem są dodatki zapachowe, albowiem często (w tanich świecach) są one syntetyczne, czyli sztuczne. Jest to, mówiąc dobitnie, chemia dodana do produktu, która wyzwala żądany przez producenta zapach. Również i tego typu dodatki szkodzą zdrowiu przy regularnym ich wchłanianiu.

Zagrożenie mogą stanowić także knoty. Niekiedy, choć coraz rzadziej, są one usztywniane metalowym rdzeniem (cyna, cynk, ołów). W takich przypadkach podczas palenia uwalniają się także toksyczne cząsteczki tych metali. Nawet gdy knoty nie są usztywniane metalowym rdzeniem, to i tak są nasączone parafiną, o której toksycznym działaniu już wspomniałem.

Reasumując, regularne narażenie na wdychanie dymu z opisanych wyżej rodzajów świec jest nawet gorsze dla naszego zdrowia aniżeli palenie tytoniu. Takiej emisji dymu powinni unikać szczególnie alergicy oraz dzieci, ale szkodliwość dotyczy oczywiście wszystkich.

Jakich świec używać?

Zawsze zalecam to, co naturalne, więc nie inaczej jest w przypadku świec. Najlepszym wyborem są świece wykonane z naturalnego wosku (sojowego, pszczelego lub kokosowego). Nie szkodzą one zdrowiu, a nawet wykazują działanie prozdrowotne. Dla przykładu, wosk pszczeli oczyszcza powietrze oraz wykazuje działanie antybakteryjne i przeciwzapalne – podobnie zresztą jak wosk sojowy, który jest ekologiczny i biodegradowalny. Podczas ich palenia nie wydzielają się dym i sadza. Świece wykonane z wosku są oczywiście droższe od parafinowych, ale pamiętajmy, że zdrowie jest bezcenne.

Wybierając świece, zwróćmy też uwagę na knoty. Należy używać wyłącznie 100-procentowo bawełnianych i nieusztywnianych metalowym rdzeniem. Zapachy też powinny być eko, więc najlepsze są te pochodzące z naturalnych olejków eterycznych.

Zanim kupisz świece, przeczytaj najpierw dokładnie etykietę. Niech małe literki nie zniechęcą nas do zapoznania się ze składem świecy. Możemy spotkać się także ze świecami naturalnymi, ale z syntetycznymi dodatkami – takich również należy unikać. Lepiej więc wydać kilka lub kilkanaście złotych więcej, ale zapewnić sobie bezpieczeństwo zdrowotne.