Chili, czyli zdrowie

Kapsaicyna jest alkaloidem zawartym w papryczkach chili nadającym im specyficzny ostry smak. Stosuje się ją od dawna w medycynie jako substancję czynną w plastrach rozgrzewających i przeciwbólowych. Działa na skórę drażniąco i rozgrzewająco, łagodząc miejscowo bóle: mięśniowe, reumatyczne, artretyczne i nerwobóle.

Od niedawna zainteresowanie kapsaicyną wzrosło w związku z jej rzekomym działaniem odchudzającym oraz zdolnością do powstrzymywania wzrostu i niszczenia komórek nowotworowych.

Kapsaicyna wydzielana jest przez skórkę łożysk nasiennych słupka kwiatowego papryki oraz wewnątrz owocni i ma postać oleistych kropli. W niewielkich ilościach występuje też w nasionach.

Uczucie pieczenia i bólu wywoływane przez kapsaicynę wynika z jej oddziaływania na część układu nerwowego odpowiedzialnego za odczuwanie bólu oraz termoreceptory wrażliwe na bodźce termiczne. Papryczki wytworzyły ten mechanizm jako system obronny przeciw pluskwiakom gustującym w ich miąższu i ziarnach. Co ciekawe, ptaki, dzięki którym nasiona papryczki mogą „przemieszczać się” na większe odległości – czym przyczyniają się do rozprzestrzeniania tej rośliny – w ogóle nie czują jej palącego smaku.

Tak naprawdę ciepło będące rezultatem działania chili jest pozorne, ponieważ powstaje w „oszukańczy” sposób naśladujący tylko rzeczywiste uszkodzenia tkanek na skutek urazu mechanicznego lub poparzeń.

Kapsaicyna na odchudzanie

Jednak działanie kapsaicyny jest jak najbardziej realne. W licznych badaniach udowodniono, że powoduje ona podniesienie tempa metabolizmu nawet o ponad 20 proc. i utrzymuje ten stan aż do 10 godzin! I to właśnie był powód badania jej zastosowania w odchudzających suplementach diety. Kilka lat temu grupa badaczy duńskich i holenderskich opublikowała wyniki swoich badań nad wpływem kapsaicyny oraz zielonej herbaty na tempo przemiany materii. Odkryli oni, że w sytuacjach „dodatniego bilansu energetycznego”, czyli kiedy przyjmujemy więcej kalorii, niż jesteśmy w stanie ich spalić, kapsaicyna i zielona herbata zmniejszają wchłanianie tłuszczów przez nasz organizm.

Przeprowadzono także testy na ochotnikach. Wyznacznikiem miało być wzmożone wydatkowanie energii przez organizm po spożyciu suplementu z kapsaicyną. W trwającym 30 dni badaniu wzięło udział 50 osób obojga płci. Podczas trwania testu odżywiano je posiłkami z przewagą tłuszczów zwierzęcych. Badanych podzielono na dwie grupy: pierwsza jako suplement diety otrzymywała placebo, druga – wyżej wspomniany suplement. Przed rozpoczęciem badań i po ich rozpoczęciu sprawdzano wagę i ilość tkanki tłuszczowej u każdego badanego, a także mierzono ilość wydatkowanej energii (wytwarzanego ciepła) przez organizm po testowych posiłkach.

Testy dowiodły, że przez kilka godzin po spożyciu suplementu zawierającego kapsaicynę ilość energii wydatkowanej przez organizm wzrosła, a u osób przyjmujących dawkę maksymalną potrafiła się nawet podwoić. Potwierdziło to fakt, że spożycie tego alkaloidu zwiększało utlenianie tłuszczów, skłaniając organizm do spalania tłuszczu jako paliwa i przyspieszania metabolizmu. Dobrą metodą wydaje się zatem doprawianie sporą ilością chili wyjątkowo tłustych potraw.

Kapsaicyna zawarta w żywności w niewielkich dawkach dodatkowo pobudza trawienie i „rozgrzewa” organizm. Jednak pamiętać należy, że w większych dawkach może być przyczyną uszkodzenia wątroby.

Chili – jak pozbyć się uczucia pieczenia

Jeśli już przesadzimy z ilością chili w posiłku, pomoże nam wiedza o tym, że kapsaicyna i jej pochodne nie są rozpuszczalne w wodzie, lecz w tłuszczach. Dlatego nigdy nie można płukać „poparzonych” kapsaicyną ust wodą, ponieważ przeniesie ona tylko drażniącą substancję dalej w głąb przełyku.

Pomóc nam może płukanie ust dowolnym tłuszczem lub olejem, a najlepiej – tłustym mlekiem. Wielu zainteresuje zapewne fakt, że kapsaicynę rozpuszcza także alkohol. Będzie to zatem świetny pretekst do przepłukania gardła kilkoma głębszymi podczas ostrej uczty.

Kapsaicyna – wpływ na mięsień sercowy

Inne interesujące zastosowanie tego alkaloidu odkryto w USA. Otóż smarowanie skóry klatki piersiowej podczas zawału maścią z kapsaicyną zmniejsza uszkodzenie mięśnia sercowego.

Eksperyment przeprowadzono na myszach. Według naukowców alkaloid ten oszukuje nasze ciało, które pod jego wpływem uruchamia systemy obronne. Naukowcy podkreślają, że cenną jego zaletą jest fakt, iż nie wywołuje przy tym efektów ubocznych.

Jeśli kapsaicyna okaże się skuteczna u ludzi, metoda ta pozwoli ograniczyć uszkodzenia i zapobiec śmierci wskutek zawału serca.

Kapsaicyna – właściwości antynowotworowe

Ale jest jeszcze jedno – najbardziej obiecujące – zastosowanie leczniczych właściwości kapsaicyny. A dokładnie chodzi o jej antynowotworowe działanie.

Odkryto, że substancja ta przyczynia się do samozniszczenia (apoptozy) komórek nowotworowych poprzez destrukcję ich mitochondriów odpowiadających za wytwarzanie energii. Podobne działania wykazują też spokrewnione z kapsaicyną związki – wanilloidy – niszcząc komórki nowotworowe i nie uszkadzając komórek zdrowych. Badania przeprowadzone na uniwersytecie w Nottingham wykazały, że stan zwierząt doświadczalnych dotkniętych nowotworami po regularnej suplementacji opisywanym alkaloidem poprawiał się. Jednocześnie spadała u nich liczba komórek nowotworowych.

W Stanach Zjednoczonych opracowano nawet eksperymentalny preparat w postaci tabletek zawierających wyekstrahowaną z papryczek chili czystą kapsaicynę. Jest to jednak lek niedostępny w Europie, a na dodatek bardzo drogi.

Na szczęście stosunkowo łatwo można samemu przygotować sobie preparat zawierający tę pożyteczną substancję.

Składniki i przygotowanie:
Wystarczy wziąć 1,5 kg ostrej papryki, obmyć i pokroić na drobne cząstki wraz z gniazdami nasiennymi (robimy to w ochronnych rękawiczkach). Zalewamy wszystko w słoju 1,5 l oleju szlachetnego – najlepiej z pestek winogron lub lnianego (tłoczonych na zimno). Odstawiamy w ciemne i chłodne miejsce na 7–10 dni, codziennie kilkakrotnie wstrząsając. Po tym czasie zlewamy preparat do butelek z ciemnego szkła.

Zastosowanie:
Stosujemy go 5 razy dziennie przed każdym posiłkiem – po 1 łyżeczce do herbaty. Aby złagodzić smak, możemy popijać preparat tłustym, ciepłym mlekiem. Przy stosowaniu zapobiegawczym możemy przyjmować preparat cyklicznie, np. miesiąc brania, miesiąc przerwy itp. Osoby, które przyjmowały preparat podczas choroby jako lek wspomagający, robiły to w sposób ciągły – przez co najmniej kilka miesięcy.

Stanowczo podkreślić należy, że chociaż w sieci przeczytać możemy historię osób, które składają świadectwo skuteczności owego preparatu w walce z nowotworami u siebie lub swoich bliskich, to kuracja nim nie zastąpi leczenia akademickiego. Najlepiej zaś, aby była ona stosowana prewencyjnie u osób obciążonych genetycznie nowotworem występującym wśród najbliższej rodziny lub podawana osobom, które udało się wyleczyć z choroby nowotworowej.

Pamiętajmy, że nowotwór jest rezultatem sumowania się wielu czynników, takich jak: genetyka, nieprawidłowa dieta, nieodpowiedni tryb życia czy przebywanie w mocno zanieczyszczonym środowisku.

Terapie doraźne usunąć mogą skutki, lecz przyczyny pozostają i prędzej czy później może nastąpić nawrót choroby. Tylko kompleksowe, holistyczne podejście do leczenia przynieść może sukces. Uważam, że preparaty oparte na naturalnej medycynie oraz związana z nimi zmiana stylu życia przynieść mogą o wiele większe korzyści, niż nam się wydaje. Ważnym jest, aby mieć wiedzę i świadomość, jak ją wykorzystać i nie dopuścić do rozwoju chorób.

Tomasz Kapuściński