Gastroskopia – najważniejsze informacje

Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, potocznie zwana gastroskopią, jest badaniem diagnostycznym i terapeutycznym, służącym do wykonania oceny badanego układu. Badanie polega na wprowadzeniu do żołądka cienkiego, giętkiego narzędzia optycznego (endoskopu), za pomocą którego lekarz jest w stanie obejrzeć górny odcinek przewodu pokarmowego, pobrać wycinki do badania lub zastosować leczenie, jeśli występują wskazania. Badanie monitoruje stan przełyku, żołądka, opuszki i części zstępującej dwunastnicy. Endoskop wyposażony jest w system optyczny, umożliwiający przekazanie obrazu z wnętrza ciała do zewnętrznego monitora.

Gastroskopia wykrywa choroby

Gastroskopia umożliwia wykrycie wielu stanów i chorób, takich jak:

• zapalenie żołądka lub przełyku o różnej etiologii – infekcje, wrzody żołądka lub dwunastnicy lub refluksowe zapalenie przełyku;
• nowotwór żołądka – dzięki gastroskopii możliwe jest pobranie próbek (biopsji) z podejrzanych zmian w celu sprawdzenia, czy są one łagodne, czy złośliwe;
• polipektomia – usunięcie polipów żołądka;
• zakażenie bakterią Helicobacter pylori;
• zwężenie lub niedrożność przełyku lub żołądka;
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Kiedy najczęściej przeprowadza się gastroskopię

Gastroskopia zalecana jest w sytuacjach podejrzenia chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego. Dzięki tej procedurze medycznej można ocenić stopień zaawansowania choroby lub stan badanego obszaru, pozyskać materiał do badań histopatologicznych lub mikrobiologicznych oraz monitorować efektywność leczenia.

Wskazaniem do gastroskopii mogą być:

• przewlekła dyspepsja – dyspepsja, czyli „złe trawienie”, to zespół przewlekłych lub nawracających dolegliwości charakteryzujących się bólem lub dyskomfortem w środkowej części nadbrzusza. Do najbardziej charakterystycznych objawów dyspepsji należą: nieprzyjemne uczucie pełności po posiłku, uciążliwy ból w górnej części brzucha, który utrzymuje się przynajmniej przez miesiąc, wczesna sytość, uczucie gniecenia lub palenia, nudności lub wymioty;
• niepokojące objawy, takie jak: niezamierzona utrata masy ciała, trudności w połykaniu (dysfagia), powtarzające się wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego (np. krwawe lub smoliste stolce, krwawe wymioty), anemia o nieustalonej przyczynie, niedokrwistość, niedobór żelaza i/lub witaminy B12, dodatni wynik testu na krew utajoną w kale;
• podejrzenie zakażenia bakterią Helicobacter pylori;
• kontrola postępu leczenia, na przykład po leczeniu wrzodów żołądka lub infekcji Helicobacter pylori, gastroskopia może być wykorzystana do monitorowania skuteczności leczenia; – diagnostyka i kontrola choroby refluksowej przełyku;
• podejrzenie choroby nowotworowej żołądka – objawy, które mogą na to wskazywać to: utrata masy ciała, anemia, brak apetytu, męczliwość, przewlekłe wymioty, ból w górnej części brzucha;
• monitorowanie stanu osób z wyższym ryzykiem rozwoju raka żołądka, np. w przypadku rodzinnego występowania raka żołądka;
• usuwanie ciał obcych z żołądka;
• leczenie żylaków przełyku;
• diagnostyka celiakii.

Jak przygotować się do gastroskopii

Na 6 godzin przed przystąpieniem do zabiegu nie powinno się przyjmować pokarmu i przez 4 godziny nie powinno się niczego pić. Żołądek powinien być pusty. Jeśli pacjent przyjmuje leki, które musi zażyć rano, może je przyjąć, popijając niewielką ilością wody. Zaleca się również powstrzymanie od palenia papierosów oraz żucia gumy na kilka godzin przed zabiegiem. Ewentualne ruchome protezy zębowe powinno się wyjąć bezpośrednio przed badaniem. Pierwszy posiłek można spożyć dopiero po minimum 2 godzinach, po ustąpieniu znieczulenia miejscowego gardła.

Gastroskopia nie jest miłym ani przyjemnym badaniem, jednak można poprosić o znieczulenie ogólne (tzw. proste – krótkotrwałe) i wtedy zabieg jest lepiej tolerowany, bo zwiększony jest komfort pacjenta. Jednak trzeba pamiętać o tym, że po znieczuleniu ogólnym nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych i konieczna jest opieka drugiej osoby podczas powrotu do domu.

W celu zminimalizowania odruchu wymiotnego pacjentowi podaje się spray znieczulający gardło, środek uspokajający, lek przeciwbólowy lub znieczulenie podane dożylnie bądź domięśniowo.

Jak przebiega zabieg

Pacjent leży na lewym boku, a lekarz delikatnie wprowadza endoskop przez usta, gardło, przełyk do żołądka i dwunastnicy. Na końcu endoskopu znajduje się mała kamera, która przesyła obrazy na monitor, co umożliwia lekarzowi oglądanie wnętrza tych organów. Podczas badania lekarz może zidentyfikować wszelkie nieprawidłowości lub zmiany w przełyku, żołądku lub dwunastnicy. Jeśli jest to konieczne, może pobrać próbki tkanki do dalszego badania, usunąć polipy, zatrzymać krwawienie lub poszerzyć zwężenia.

Po zabiegu gastroskopii pacjent może odczuwać lekki dyskomfort w gardle lub mieć nieco zaburzoną koordynację ruchową, jeśli podano mu środki uspokajające. Dlatego zaleca się, aby pacjent nie prowadził samochodu ani nie podejmował żadnych innych czynności wymagających skupienia w ciągu kilku, a nawet kilkunastu godzin po zabiegu.

Procedura gastroskopii zazwyczaj trwa od 15 do 30 minut, a większość pacjentów może wrócić do normalnej aktywności w ciągu 24 godzin.

Gastroskopia - podsumowanie

Gastroskopia jest ważnym narzędziem diagnostycznym i terapeutycznym, mogącym pomóc w identyfikacji i leczeniu wielu problemów związanych z przewodem pokarmowym. Ta procedura medyczna może dostarczyć kluczowych informacji, jeśli pacjent doświadcza niepokojących objawów lub cierpi na choroby, które mogą wpływać na żołądek lub przełyk.