Bluszczyk kurdybanek – właściwości i zastosowanie

Bluszczyk kurdybanek – właściwości i zastosowanie

Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) jest popularną rośliną zielarską z rodziny wargowatych, niepodlegającą ochronie gatunkowej, więc warto ją zbierać z pożytkiem dla zdrowia.

Walory lecznicze bluszczyku kurdybanku doceniono już w średniowieczu. Św. Hildegarda z Bingen zalecała okładać bolącą głowę ugotowanymi, kwitnącymi pędami. W zeszłym stuleciu zalecano m.in. leczenie kurdybankiem przy zatruciach ołowiem.

Bluszczyk kurdybanek rośnie w dużych ogrodach, gęstych zaroślach w zapuszczonych miejscach, przy rowach, na łąkach lub pastwiskach. Występuje zarówno na zacienionych, jak i słonecznych stanowiskach. Najbardziej wartościowy surowiec rośnie jednak w miejscach nasłonecznionych.

Roślina zakwita wczesną wiosną i kwitnie nawet do lipca – jeśli są ku temu odpowiednie warunki atmosferyczne. Liście przypominają kształtem nerkę lub serce i mają ząbkowane brzegi. Środek listków wygląda jakby wytłoczone były na nim jakieś wzorki, to stąd wywodzi się nazwa – „kurdyban”, czyli garbowana, barwiona skóra, zdobiona tłoczonymi wzorami, złoceniami lub srebrzeniami oraz malowidłami. Kurdybanem zdobiono niegdyś ściany i inne elementy stolarki, parawany, siedziska, oparcia mebli, a nawet oklejano nim okładki ksiąg czy obuwie.

Najbardziej wartościowe zioło pozyskuje się w kwietniu i maju – surowcem leczniczym i przyprawowym jest część naziemna po odrzuceniu dolnych, pożółkłych liści i twardych pędów.

Ziele bluszczyku kurdybanku zebrane z nasłonecznionych stanowisk pachnie intensywnie, jest bogate w olejek eteryczny i takie stanowi najcenniejszy surowiec stosowany w celach leczniczych. Ziele ze stanowisk słabo nasłonecznionych jest ubogie w składniki aktywne i mało wartościowe. Proces suszenia należy przeprowadzić szybko, nigdy nie przekraczając temperatury powyżej 40 stopni Celsjusza, aby zioło nie straciło najcenniejszych składników. Rozdrobnione ziele zaleca się przechowywać w szczelnych słojach, parzyć pod przykryciem krótko, do 15 minut. Przy nieżytach układu oddechowego i przeziębieniu pić z miodem lub z sokiem malinowym 2–3 razy dziennie.

Właściwości lecznicze

Bluszczyk kurdybanek polecany jest przede wszystkim w leczeniu dolegliwości przewodu pokarmowego:

  • poprawia trawienie, reguluje przemianę materii,
  • wzmaga wydzielanie soku żołądkowego,
  • likwiduje zatrucia pokarmowe,
  • pomaga w przyswojeniu składników odżywczych,
  • usuwa wzdęcia,
  • przeciwdziała nieżytowi żołądka i bolesnym skurczom jelit,
  • ma działanie żółciotwórcze,
  • likwiduje stany zapalne woreczka żółciowego,
  • odtruwa wątrobę, ochrania miąższ wątroby przed uszkodzeniem toksynami, marskością i stłuszczeniem,
  • poprawia pracę trzustki,
  • regeneruje błonę śluzową przewodu pokarmowego,
  • reguluje wypróżnienia, likwiduje zaparcia,
  • wspiera układ immunologiczny,
  • dobrze wpływa na układ oddechowy: łagodzi stany alergiczne, polecany przy chrypce, kaszlu, zapaleniu oskrzeli i krtani oraz w zapaleniu płuc i zatok, pomaga w odksztuszaniu ropnej, gęstej wydzieliny zalegającej w oskrzelach, przerywa ataki astmy, ułatwia oddychanie,
  • usprawnia pracę układu moczowego – poprawia pracę nerek, likwidując ich stan zapalny,
  • korzystnie wpływa na poprawę stanu skóry i włosów: działa bakteriobójczo i grzybobójczo, pomocny przy oparzeniach, ropniach i świądzie skóry, leczy przewlekłe choroby skóry, egzemy, wypryski, zmniejsza łojotok, poprawia ukrwienie skóry, cofa zmiany ropne, hamuje rozwój grzybów i bakterii patogennych na skórze, likwiduje łupież.

Przepis na tonik dla cery trądzikowej

Składniki:

  • 21/2 łyżki bluszczyku,
  • szklanka wody,
  • 1/4 szklanki octu jabłkowego,
  • 5 kropli olejku eterycznego.


Wykonanie:

Zrobić wywar, przecedzić, ostudzić, dodać octu. Przelać do butelki z atomizerem. Płynem spryskiwać twarz, a następnie nałożyć krem pielęgnacyjny.

Przepis na krople chroniące przed kamicą żółciową

Składniki:

  • 100 ml nalewki lub wyciągu z karczocha (dostępne w aptece),
  • 5 łyżek świeżo wyciśniętego soku z kwitnących pędów bluszczyku.


Wykonanie:

Wyciąg z karczocha wymieszać w butelce z sokiem z bluszczyku, odstawić na 5–7 dni. Przechowywać w lodówce. Zażywać po 2½ łyżeczki kropli rozcieńczonych w niewielkiej ilości wody 3 razy dziennie na 15 minut przed posiłkiem przez 5 tygodni.

Syrop kurdybankowy

Składniki:

  • garść świeżego ziela kurdybanku,
  • 6 szklanek wody,
  • miód malinowy.


Wykonanie:

Kurdybanek zagotować na małym ogniu i podgrzewać jeszcze 15 minut. Przecedzić, dodając tyle miodu, ile jest wywaru. Wymieszać, zagotować i kolejny raz podgotować przez 5 minut. Przelać do butelek.

Składniki fitochemiczne bluszczyku kurdybanku
Bluszczyk kurdybanek jest bogaty w olejki eteryczne: kamfen, pinokamfen, pinen, mircen, menton, pulegon, triterpeny i seskwiterpeny, garbniki, flawonoidy (kwercetynę, luteolinę i apigeninę, kwasy fenolowe), olejek rozmarynowy, ferulowy, kawowy, waniliowy; gorycze, glikozydy saponinowe. W roślinie znaleźć można także witaminę C, prowitaminę A, cynk, żelazo, krzem, molibden, wapń.

Bluszczyk kurdybanek w kuchni słowackiej

Do tej pory w niektórych regionach na Słowacji można zjeść zupę ziemniaczaną albo rosół doprawiony kurdybankiem – popularność tego ziela nie słabnie. Według niektórych smakoszy bluszczyk kurdybanek może zastąpić nawet natkę pietruszki. Choć smak bluszczyku jest wyraźny, korzenny, gorzkawy, lepsze jest ziele suszone – łagodniejsze, przypominające nieco lubczyk. Świeże, siekane listki można dodawać do wiosennych surówek, past jajecznych, twarożków, zup lub sosów. Bluszczyk nadaje charakter potrawom, dodatkowo wspomagając trawienie.

Bluszczyk kurdybanek to mocna i aromatyczna przyprawa, która szczególnie podkreśli smak zup, sosów i mięs.

Przepis na twarożek po słowacku

Składniki:

  • 200 g twarogu z mleka krowiego i koziego,
  • łyżeczka drobno posiekanego kurdybanku,
  • ¾ szklanki posiekanego szczypiorku,
  • łyżeczka posiekanych liści z pokrzywy (wcześniej sparzonych i odsączonych),
  • łyżka oleju lnianego lub jogurtu naturalnego,
  • sól, pieprz.


Wykonanie:

Wszystkie składniki razem wymieszać.

Ciekawostki

Jeszcze do końca XVII wieku bluszczyk stosowano w browarach – przyprawiano nim piwo dla dodania goryczki. Inne nazwy kurdybanku to: kumdran, kondratek, bluszczyk ziemny, obłożnik, bluszczak i kocimorda.


Agata Majcher

Inne wpisy w tej kategorii

Boczniak ostrygowaty – grzyb zimowy, smaczny i zdrowy

2024-11-20

Boczniak ostrygowaty – grzyb zimowy, smaczny i zdrowy

W lasach czy w parkach, przy drogach, na ściętych pniach drzew liściastych spotkać można grupę zimowych i bardzo smacznych grzybów, znanych jako boczniak ostrygowaty (Pleurotus ostreatus). Owocni [...]

Czytaj dalej

Naturalne wspomaganie leczenia kaszlu, kataru i bólu gardła

2024-10-11

Naturalne wspomaganie leczenia kaszlu, kataru i bólu gardła

Jesień to czas, kiedy nasze organizmy muszą zmierzyć się z obniżeniem temperatury i zwiększoną wilgotnością powietrza, co często skutkuje przeziębieniami. Zamiast od razu sięgać po farmaceutyki, [...]

Czytaj dalej

Jak wzmocnić swój mózg – 5 nie zawsze oczywistych faktów

2024-08-22

Jak wzmocnić swój mózg – 5 nie zawsze oczywistych faktów

Poznaj relacje pomiędzy niewydolnością mózgu a chorobami autoimmunologicznymi, które swoje korzenie mają głównie w niewłaściwej diecie, toksynach, nadwrażliwościach pokarmowych czy zanieczyszczeniach

Czytaj dalej

Najskuteczniejsze zioła o właściwościach przeciwzapalnych

2024-08-20

Najskuteczniejsze zioła o właściwościach przeciwzapalnych

"Cichy" stan zapalny rozwija się powoli, aż dochodzi do rozwoju bardziej złożonych dolegliwości. Dowiedz się, jak zapobiegać i redukować przewlekły stan zapalny?

Czytaj dalej

Naturalne sposoby na odstraszanie i ukąszenia owadów

2024-08-07

Naturalne sposoby na odstraszanie i ukąszenia owadów

Lato to czas, kiedy chętnie spędzamy wieczory na świeżym powietrzu. Niestety, ukąszenia owadów mogą skutecznie zepsuć te chwile relaksu. Na szczęście istnieją naturalne metody, które pomogą pomóc.

Czytaj dalej

Żywienie makrobiotyczne według Jewgienija Lebiediewa

2024-05-14

Żywienie makrobiotyczne według Jewgienija Lebiediewa

Leczenie alternatywne zdobywa ostatnimi laty coraz więcej zwolenników. Niezwykle dużą skutecznością w leczeniu poważnych chorób ma żywienie makrobiotyczne autorstwa Jewgienija Lebiediewa. Sprawdź.

Czytaj dalej