- Poradnik
- Ziołolecznictwo
- 2020-05-04
Bluszczyk kurdybanek – właściwości i zastosowanie
Bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) jest popularną rośliną zielarską z rodziny wargowatych, niepodlegającą ochronie gatunkowej, więc warto ją zbierać z pożytkiem dla zdrowia.
Walory lecznicze bluszczyku kurdybanku doceniono już w średniowieczu. Św. Hildegarda z Bingen zalecała okładać bolącą głowę ugotowanymi, kwitnącymi pędami. W zeszłym stuleciu zalecano m.in. leczenie kurdybankiem przy zatruciach ołowiem.
Bluszczyk kurdybanek rośnie w dużych ogrodach, gęstych zaroślach w zapuszczonych miejscach, przy rowach, na łąkach lub pastwiskach. Występuje zarówno na zacienionych, jak i słonecznych stanowiskach. Najbardziej wartościowy surowiec rośnie jednak w miejscach nasłonecznionych.
Roślina zakwita wczesną wiosną i kwitnie nawet do lipca – jeśli są ku temu odpowiednie warunki atmosferyczne. Liście przypominają kształtem nerkę lub serce i mają ząbkowane brzegi. Środek listków wygląda jakby wytłoczone były na nim jakieś wzorki, to stąd wywodzi się nazwa – „kurdyban”, czyli garbowana, barwiona skóra, zdobiona tłoczonymi wzorami, złoceniami lub srebrzeniami oraz malowidłami. Kurdybanem zdobiono niegdyś ściany i inne elementy stolarki, parawany, siedziska, oparcia mebli, a nawet oklejano nim okładki ksiąg czy obuwie.
Najbardziej wartościowe zioło pozyskuje się w kwietniu i maju – surowcem leczniczym i przyprawowym jest część naziemna po odrzuceniu dolnych, pożółkłych liści i twardych pędów.
Ziele bluszczyku kurdybanku zebrane z nasłonecznionych stanowisk pachnie intensywnie, jest bogate w olejek eteryczny i takie stanowi najcenniejszy surowiec stosowany w celach leczniczych. Ziele ze stanowisk słabo nasłonecznionych jest ubogie w składniki aktywne i mało wartościowe. Proces suszenia należy przeprowadzić szybko, nigdy nie przekraczając temperatury powyżej 40 stopni Celsjusza, aby zioło nie straciło najcenniejszych składników. Rozdrobnione ziele zaleca się przechowywać w szczelnych słojach, parzyć pod przykryciem krótko, do 15 minut. Przy nieżytach układu oddechowego i przeziębieniu pić z miodem lub z sokiem malinowym 2–3 razy dziennie.
Właściwości lecznicze
Bluszczyk kurdybanek polecany jest przede wszystkim w leczeniu dolegliwości przewodu pokarmowego:
- poprawia trawienie, reguluje przemianę materii,
- wzmaga wydzielanie soku żołądkowego,
- likwiduje zatrucia pokarmowe,
- pomaga w przyswojeniu składników odżywczych,
- usuwa wzdęcia,
- przeciwdziała nieżytowi żołądka i bolesnym skurczom jelit,
- ma działanie żółciotwórcze,
- likwiduje stany zapalne woreczka żółciowego,
- odtruwa wątrobę, ochrania miąższ wątroby przed uszkodzeniem toksynami, marskością i stłuszczeniem,
- poprawia pracę trzustki,
- regeneruje błonę śluzową przewodu pokarmowego,
- reguluje wypróżnienia, likwiduje zaparcia,
- wspiera układ immunologiczny,
- dobrze wpływa na układ oddechowy: łagodzi stany alergiczne, polecany przy chrypce, kaszlu, zapaleniu oskrzeli i krtani oraz w zapaleniu płuc i zatok, pomaga w odksztuszaniu ropnej, gęstej wydzieliny zalegającej w oskrzelach, przerywa ataki astmy, ułatwia oddychanie,
- usprawnia pracę układu moczowego – poprawia pracę nerek, likwidując ich stan zapalny,
- korzystnie wpływa na poprawę stanu skóry i włosów: działa bakteriobójczo i grzybobójczo, pomocny przy oparzeniach, ropniach i świądzie skóry, leczy przewlekłe choroby skóry, egzemy, wypryski, zmniejsza łojotok, poprawia ukrwienie skóry, cofa zmiany ropne, hamuje rozwój grzybów i bakterii patogennych na skórze, likwiduje łupież.
Przepis na tonik dla cery trądzikowej
Składniki:
- 21/2 łyżki bluszczyku,
- szklanka wody,
- 1/4 szklanki octu jabłkowego,
- 5 kropli olejku eterycznego.
Wykonanie:
Zrobić wywar, przecedzić, ostudzić, dodać octu. Przelać do butelki z atomizerem. Płynem spryskiwać twarz, a następnie nałożyć krem pielęgnacyjny.
Przepis na krople chroniące przed kamicą żółciową
Składniki:
- 100 ml nalewki lub wyciągu z karczocha (dostępne w aptece),
- 5 łyżek świeżo wyciśniętego soku z kwitnących pędów bluszczyku.
Wykonanie:
Wyciąg z karczocha wymieszać w butelce z sokiem z bluszczyku, odstawić na 5–7 dni. Przechowywać w lodówce. Zażywać po 2½ łyżeczki kropli rozcieńczonych w niewielkiej ilości wody 3 razy dziennie na 15 minut przed posiłkiem przez 5 tygodni.
Syrop kurdybankowy
Składniki:
- garść świeżego ziela kurdybanku,
- 6 szklanek wody,
- miód malinowy.
Wykonanie:
Kurdybanek zagotować na małym ogniu i podgrzewać jeszcze 15 minut. Przecedzić, dodając tyle miodu, ile jest wywaru. Wymieszać, zagotować i kolejny raz podgotować przez 5 minut. Przelać do butelek.
Składniki fitochemiczne bluszczyku kurdybanku
Bluszczyk kurdybanek jest bogaty w olejki eteryczne: kamfen, pinokamfen, pinen, mircen, menton, pulegon, triterpeny i seskwiterpeny, garbniki, flawonoidy (kwercetynę, luteolinę i apigeninę, kwasy fenolowe), olejek rozmarynowy, ferulowy, kawowy, waniliowy; gorycze, glikozydy saponinowe. W roślinie znaleźć można także witaminę C, prowitaminę A, cynk, żelazo, krzem, molibden, wapń.
Bluszczyk kurdybanek w kuchni słowackiej
Do tej pory w niektórych regionach na Słowacji można zjeść zupę ziemniaczaną albo rosół doprawiony kurdybankiem – popularność tego ziela nie słabnie. Według niektórych smakoszy bluszczyk kurdybanek może zastąpić nawet natkę pietruszki. Choć smak bluszczyku jest wyraźny, korzenny, gorzkawy, lepsze jest ziele suszone – łagodniejsze, przypominające nieco lubczyk. Świeże, siekane listki można dodawać do wiosennych surówek, past jajecznych, twarożków, zup lub sosów. Bluszczyk nadaje charakter potrawom, dodatkowo wspomagając trawienie.
Bluszczyk kurdybanek to mocna i aromatyczna przyprawa, która szczególnie podkreśli smak zup, sosów i mięs.
Przepis na twarożek po słowacku
Składniki:
- 200 g twarogu z mleka krowiego i koziego,
- łyżeczka drobno posiekanego kurdybanku,
- ¾ szklanki posiekanego szczypiorku,
- łyżeczka posiekanych liści z pokrzywy (wcześniej sparzonych i odsączonych),
- łyżka oleju lnianego lub jogurtu naturalnego,
- sól, pieprz.
Wykonanie:
Wszystkie składniki razem wymieszać.
Ciekawostki
Jeszcze do końca XVII wieku bluszczyk stosowano w browarach – przyprawiano nim piwo dla dodania goryczki. Inne nazwy kurdybanku to: kumdran, kondratek, bluszczyk ziemny, obłożnik, bluszczak i kocimorda.
Agata Majcher
- Poradnik
- Ziołolecznictwo
- 2020-05-04
ContraStress - OCHRONA PRZED STRESEM - suplement diety -...
Inne wpisy w tej kategorii
2024-11-20
Boczniak ostrygowaty – grzyb zimowy, smaczny i zdrowy
2024-10-11
Naturalne wspomaganie leczenia kaszlu, kataru i bólu gardła
- Choroby
- Oczyszczanie organizmu
- Poradnik
- Poradnik
- Suplementy
- Witaminy i minerały
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- Ziołolecznictwo
2024-08-22
Jak wzmocnić swój mózg – 5 nie zawsze oczywistych faktów
2024-08-20
Najskuteczniejsze zioła o właściwościach przeciwzapalnych
2024-08-07
Naturalne sposoby na odstraszanie i ukąszenia owadów
- Choroby
- Encyklopedia
- Oczyszczanie organizmu
- Poradnik
- Poradnik
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- Ziołolecznictwo
2024-05-14