Wiosna z pokrzywą – naturalne wsparcie prostaty

Wiosna to idealny czas, by skorzystać z dobrodziejstw natury i zadbać o zdrowie. Jednym z najbardziej cenionych sezonowych ziół jest pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), której korzystne działanie na prostatę zostało szeroko potwierdzone w badaniach naukowych.

W fitoterapii prostaty wykorzystuje się głównie korzeń pokrzywy, bogaty w substancje czynne, takie jak lignany, fitosterole (w tym beta-sitosterol) oraz polisacharydy. Te składniki aktywne mają udowodnione działanie ograniczające procesy zapalne oraz wspierające zdrowie prostaty, szczególnie w profilaktyce oraz łagodzeniu objawów łagodnego przerostu prostaty (BPH). Z kolei w liściach znajdziemy: liczne flawonoidy, witaminy (C, K, B), minerały (żelazo, krzem, magnez), kwasy organiczne oraz chlorofil, dzięki czemu działają silnie moczopędnie, oczyszczająco i przeciwzapalnie.

Na czym polega mechanizm działania pokrzywy w kontekście prostaty?

Beta-sitosterol zawarty w korzeniu pokrzywy wykazuje działanie hamujące enzym 5-alfa-reduktazę. Enzym ten jest odpowiedzialny za przekształcanie testosteronu w dihydrotestosteron (DHT), którego podwyższony poziom sprzyja przerostowi prostaty. W kontekście prostaty liście pokrzywy przede wszystkim wspomagają funkcję układu moczowego, pomagają łagodzić stany zapalne oraz objawy wynikające z problemów z prostatą, takie jak trudności z oddawaniem moczu czy przewlekłe zapalenia.

W wielu badaniach klinicznych zaobserwowano znaczące zmniejszenie objawów łagodnego przerostu prostaty przy regularnym stosowaniu ekstraktów z korzenia pokrzywy. Udowodniono, że pokrzywa ogranicza proliferację komórek prostaty, działa przeciwzapalnie i poprawia ogólne parametry związane z funkcjonowaniem układu moczowego [1].

Sezonowa kuracja pokrzywą

Wiosenne miesiące są najlepszym okresem do pozyskania młodych, bogatych w substancje aktywne korzeni pokrzywy. Można je zbierać, suszyć i stosować przez cały rok w formie naparów, odwarów lub nalewek. Najskuteczniejsze są świeże ekstrakty lub napary przygotowane bezpośrednio po zbiorze. Zalecane dawkowanie to ok. 4–6 g suszonego korzenia pokrzywy dziennie, w formie naparu lub odwaru. Ja polecam świeżo wyciskane soki – sok z liści i korzenia pokrzywy (z wytłaczarki wolnoobrotowej) można łączyć z sokiem z granatu, sokiem z pomarańczy lub jabłka. Idealnym wzbogaceniem będzie mniszek lekarski – zawiera substancje o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym oraz wspierającym pracę wątroby i układu moczowego. Jest także bogaty w antyoksydanty, które pomagają chronić prostatę przed stanami zapalnymi.

Nie tylko pokrzywa

W fitoterapii prostaty dużą popularnością cieszą się również inne zioła zawierające fitosterole, takie jak kora śliwy afrykańskiej (Prunus africana) oraz owoce palmy sabałowej (Serenoa repens). Obydwa te surowce hamują aktywność enzymu 5-alfa-reduktazy i działają antyandrogennie, skutecznie ograniczając przerost gruczołu krokowego i łagodząc związane z tym objawy.

Kolejną grupą są substancje roślinne zawierające korzystne kwasy tłuszczowe, jak nasiona dyni (Cucurbita pepo), które zawierają delta-7-fitosterole oraz kwasy linolenowe. Regularne spożywanie tych nasion poprawia napięcie mięśni pęcherza moczowego oraz wspiera funkcjonowanie prostaty. Olej z pestek dyni będzie doskonałym dodatkiem do sałatek ziołowych z liści mniszka, bluszczyka kurdybanka i podagrycznika.

Cennym dodatkiem są również zioła bogate w polifenole, jak wierzbownica drobnokwiatowa (Epilobium parviflorum), wykazująca działanie przeciwzapalne poprzez redukcję prostaglandyn, hormonów związanych z procesami zapalnymi. W fitoterapii wykorzystuje się głównie nadziemne części rośliny, czyli liście, łodygi i kwiaty. Ziele wierzbownicy jest bogate w związki aktywne: oenoteinę B, flawonoidy (np. mirycetyna, kwercetyna) oraz garbniki, które wykazują działanie przeciwzapalne, antyandrogenne i antyproliferacyjne. Ziele kwitnie od czerwca do sierpnia, ale jak najwcześniej warto poszukać odpowiednich stanowisk do zbiorów, gdyż ziele należy zbierać w początkowej fazie kwitnienia, kiedy zawartość substancji czynnych jest najwyższa [2].

Mieszanka na prostatę

Samodzielnie można skomponować mieszankę na prostatę, wykorzystując surowce wiosenne:

• korzeń pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica radix)
• rozdrobniony 30 g, działa przeciwzapalnie, moczopędnie, zawiera beta-sitosterol;
• liść mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale folium)
• 20 g, oczyszczający, wspomaga funkcje nerek i wątroby;
• ziele wierzbownicy drobnokwiatowej (Epilobium parviflorum herba)
• 20 g, działanie antyandrogenne i przeciwzapalne;
• liść brzozy brodawkowatej (Betula pendula folium)
• 15 g, działanie moczopędne i przeciwobrzękowe;
• kwiat rumianku (Matricaria chamomilla flos)
• 15 g, działa rozkurczowo i łagodzi stany zapalne w obrębie miednicy mniejszej.

Mieszankę należy przechowywać w szklanym słoju, z dala od światła słonecznego; 1 łyżkę mieszanki zalać 250 ml wrzątku, zaparzać pod przykryciem 15 minut. Pić 2 razy dziennie.

Bibliografia:

[1] Badanie randomizowane, podwójnie zaślepione: W badaniu przeprowadzonym przez Ghorbanibirgani i in. (2013) uczestniczyło 100 pacjentów z BPH. Po 8 tygodniach stosowania ekstraktu z pokrzywy zaobserwowano istotne zmniejszenie objawów klinicznych w porównaniu z grupą placebo, bez zgłaszanych działań niepożądanych. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3589769 Badanie kliniczne z 2020 roku: W badaniu opublikowanym w PubMed, 60 mężczyzn z BPH przyjmowało 450 mg ekstraktu z korzenia pokrzywy dziennie przez 12 tygodni. Wyniki wykazały znaczącą poprawę w skali IPSS oraz redukcję markerów stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32981268/ Przegląd systematyczny: Przegląd opublikowany w ScienceDirect ocenił skuteczność Urtica dioica w leczeniu BPH, potwierdzając korzystny wpływ ekstraktu z korzenia pokrzywy na objawy związane z przerostem prostaty. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210803325000077

[2] Badania in vitro wykazały, że ekstrakty z Epilobium parviflorum hamują proliferację komórek raka prostaty (LNCaP) oraz zmniejszają wydzielanie antygenu specyficznego dla prostaty (PSA). Głównym związkiem odpowiedzialnym za te efekty jest oenoteina B, która wykazuje silne działanie antyproliferacyjne i przeciwzapalne. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23436427/ Ponadto przegląd literatury wskazuje, że preparaty zawierające Epilobium parviflorum są stosowane w leczeniu objawów BPH, takich jak częste oddawanie moczu czy trudności w rozpoczęciu mikcji. Europejska Agencja Leków (EMA) uznała tradycyjne stosowanie ziela wierzbownicy w łagodzeniu objawów związanych z BPH. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9854965