Skóra dziecka – mapa emocjonalnych granic

Kiedy twoje dziecko „odgranicza się” od świata – o czym mówią wypryski, atopia i inne dolegliwości skórne?

Mała Zosia ma trzy lata i od kilku tygodni budzi się w nocy, drapie się do krwi. Skóra na wewnętrznej stronie łokci jest czerwona, szorstka. Pediatra zalecił maść ze sterydami. Rodzice są zdesperowani, próbowali wszystkiego: zmieniali proszki do prania, kosmetyki, dietę. A co, jeśli problem nie leży w tym, co dotyka skóry od zewnątrz, ale w tym, co dzieje się w emocjonalnym świecie dziecka?

Skóra jako granica między mną a światem

W języku totalnej biologii skóra to znacznie więcej niż tylko osłona ciała. To żywa, inteligentna membrana, która definiuje, gdzie kończy się „ja”, a zaczyna „nie-ja”. To biologiczna granica kontaktu, która mówi: tu jestem ja, tu jest moja przestrzeń, tu mogę być bezpieczny w swoim własnym „opakowaniu”.

Kiedy dziecko doświadcza sytuacji, w której jego granice są zagrożone – poprzez realną lub odczuwaną separację od bliskiej osoby, naruszenie jego przestrzeni emocjonalnej czy fizycznej lub utratę kontaktu – jego mózg odbiera to jako konflikt biologiczny. W odpowiedzi na niego skóra zaczyna manifestować to różnorodnymi objawami.

Co fascynujące, w zależności od tego, z kim dziecko przeżywa konflikt separacji, reaguje inny obszar skóry. Zewnętrzna część skóry (naskórek) reaguje na separację od mamy, a wewnętrzna warstwa (skóra właściwa) – na separację od innych bliskich osób lub wskazuje na naruszenie granic fizycznych.

Dwa rodzaje konfliktów – dwa oblicza skóry

Konflikt „chcę więcej kontaktu” – gdy dziecko tęskni za bliskością, dotykiem, obecnością. W fazie aktywnego konfliktu skóra naskórkowa jest sucha, łuszczy się, jakby „znikała”, zmniejszała powierzchnię kontaktu z samotnym światem. Organizm biologicznie redukuje czucie, żeby mniej bolała ta rozłąka. Kiedy kontakt wraca i konflikt się rozwiązuje, rozpoczyna się faza zdrowienia – skóra staje się czerwona, swędząca, pojawia się wysypka. To, co widzimy jako alergie czy atopię, często jest właśnie fazą zdrowienia po konflikcie separacji.

Konflikt „chcę mniej kontaktu” – gdy dziecko czuje, że jego granice są naruszane, że ktoś wchodzi za bardzo w jego przestrzeń. To może być nadmiernie opiekuńcza babcia, zbyt wielu obcych ludzi nagle w życiu dziecka, a nawet… nowe rodzeństwo, które „zajęło miejsce” mamy. W fazie aktywnej organizm buduje więcej tkanki skórnej, jakby wzmacniał mur obronny. W fazie zdrowienia – kiedy zagrożenie mija – ta dodatkowa tkanka jest rozkładana, co może wyglądać jak pogorszenie się stanu skóry.

Kalendarz biologiczny małej Zosi

Wróćmy do Zosi. Mama po chwili refleksji przypomina sobie: dziewięć miesięcy przed pojawieniem się pierwszych objawów wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim. Zosia została z nianią. Dla trzyletniego dziecka to gigantyczna zmiana: mama, która była zawsze blisko, nagle przez większość dnia jest niedostępna.

Mózg Zosi odebrał to jako konflikt separacji. Przez pierwsze miesiące była w fazie aktywnego konfliktu – skóra sucha, ale bez większych objawów. Organizm „wyłączył” nadwrażliwość, żeby łatwiej znieść rozłąkę. Ale kiedy Zosia się przyzwyczaiła, zaakceptowała nową sytuację (mama wraca, jest przewidywalność), konflikt zaczął się rozwiązywać. I wtedy – paradoksalnie – pojawiły się objawy: swędzenie, zaczerwienienie, wypryski. To nie pogorszenie, to zdrowienie.

Kiedy skóra mówi „stop”

Siedmioletni Kuba ma opryszczkę, która wraca zawsze przed klasówkami. Jego mama jest bardzo wymagająca, często porównuje go do starszego brata: „Zobacz, jak Michał się uczył!”. Kuba czuje się oceniany, „obdzierany” ze swojej wartości. Jego skóra wokół ust – miejsca, przez które wyraża siebie – mówi, reaguje w fazie zdrowienia po każdym stresującym wydarzeniu w szkole.

Dwunastoletnia Ania ma trądzik nastoletni, który w ciągu roku bardzo się nasilił. W kalendarzu biologicznym jej mamy odkrywamy fascynujący wzorzec: gdy mama miała 12 lat, sama doświadczyła „odrzucenia przez rówieśników z powodu strasznego trądziku”, o czym można przeczytać w jej dzienniku. Ania biologicznie manifestuje nieuświadomiony konflikt mamy – lęk przed oceną, przed byciem widzianą, przed odrzuceniem przez grupę.

Dlaczego akurat moje dziecko?

To pytanie zadaje sobie każdy rodzic. I tutaj docieramy do sedna totalnej biologii: dziecko bardzo często jest biologicznym lustrem nieuświadomionych konfliktów rodzica. Manifestuje w swoim ciele to, czego my – dorośli – nie jesteśmy gotowi zobaczyć lub przeżyć świadomie. Jeśli twoje dziecko ma problemy ze skórą, zadaj sobie pytania:

• jakie są MOJE lęki związane z separacją?,
• czy ja sama/sam czuję się bezpiecznie w bliskich relacjach?,
• jak wyglądała moja relacja z moją mamą w tym samym wieku, co dziecko teraz?,
• czy ja sama/sam mam problemy ze skórą?,
• co się działo w moim życiu, gdy pojawiły się po raz pierwszy?

Warto zauważyć, że zadbanie o skórę dziecka często jest łatwiejsze, gdy najpierw zrozumiemy własne konflikty separacji. Dziecko często trzyma za nas to, czego my nie chcemy dotknąć.

Praktyczne kroki dla rodziców

1. Obserwuj kalendarz biologiczny – cofnij się 9 miesięcy przed pojawieniem się objawów. Co się wtedy działo? Jakie zmiany, stresy, wydarzenia?

2. Rozpoznaj typ konfliktu – czy dziecko chce więcej kontaktu (separacja) czy mniej (naruszenie granic)?

3. Przywróć poczucie bezpieczeństwa – jeśli to separacja, podaruj dziecku więcej fizycznej bliskości, przewidywalności, rytuałów kontaktu.
4. Jeśli to naruszenie granic – daj dziecku przestrzeń, szanuj jego „nie”, zmniejsz nadmiar bodźców.

5. Zrozum własne konflikty – to klucz, twoja praca nad sobą jest najlepszym lekarstwem dla dziecka.

6. Stosuj codziennie szeptanki * – najlepiej wieczorem, gdy dziecko jest rozluźnione. Mów cicho, spokojnie, z intencją. Nie oczekuj natychmiastowych efektów – to proces.

7. Nie walcz z objawami – zrozum, że faza zdrowienia (wysypka, swędzenie) to oznaka, że organizm się naprawia. Wspieraj, łagodź, ale nie tłum tego procesu.

Kiedy skóra znów będzie zdrowa?

Skóra Twojego dziecka znów będzie zdrowa, gdy konflikt zostanie rozwiązany – i nie tylko na poziomie zewnętrznym (sytuacja się zmieniła), ale przede wszystkim na poziomie wewnętrznym (dziecko przestało to przeżywać jako zagrożenie). A to często wymaga, byś ty – rodzicu – przepracował własne lęki, własne wzorce, własne nieuświadomione konflikty.

Pamiętaj: skóra dziecka to nie wróg. To mądry, czuły organ, który komunikuje: „coś tu wymaga uwagi, miłości, zrozumienia”. Słuchaj tego języka. On prowadzi cię do głębszej prawdy o was obojgu.

-------

* Szeptanki – specjalnie skonstruowane komunikaty przekazywane dziecku w stanie relaksu (w trakcie snu lub podczas zasypiania), które trafiają bezpośrednio do podświadomości, pomijając racjonalny umysł. Informują ciało, że konflikt biologiczny został rozwiązany i można zakończyć program naprawczy. Istotne, by były formułowane w języku pozytywnym, odnosiły się do konkretnego konfliktu i były wypowiadane z pełną obecnością i intencją.

-------

Bibliografia Źródła podstawowe: Madej-Uhl A., Szeptanki – klucz do wspierania i samouzdrawiania organizmu dziecka. Totalna Biologia dla rodziców, 2024. E-book wprowadzający do koncepcji szeptanek uzdrawiających.
 Hamer R.G., Vermächtnis einer Neuen Medizin, Amici di Dirk, Kolonia, 2000.
 Hamer R.G., Testament für eine Neue Germanische Medizin, Amici di Dirk, Kolonia 2005. Literatura uzupełniająca: Sabbah C., Biologia Totalna – encyklopedia chorób, Wydawnictwo Vital, 2007.
 Flèche C., Biologiczne Dekodowanie – manual praktyczny, Éditions Le Souffle d'Or, 2010.
 Bourguignon O, Totalna Biologia człowieka – klucze do zrozumienia, Éditions Quintessence, 2016.
 Lipton B.H., Biologia przekonań. Uwolnij moc świadomości, materii i cudów, Wydawnictwo Laurum, Warszawa 2005.
 van der Kolk B., Strach zapisany w ciele. Jak trauma wpływa na nasze życie i jak się z niej uwolnić, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2014. Artykuły i opracowania naukowe: Porges S.W., The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation, W.W. Norton & Company, New Yor 2011.
 Schore A.N., Affect Regulation and the Repair of the Self, W.W. Norton & Company, New York 2003.
 Felitti V.J., Anda R.F. et al., Relationship of Childhood Abuse and Household Dysfunction to Many of the Leading Causes of Death in Adults: The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study, „American Journal of Preventive Medicine” 1998, 14(4), s. 245–258.