Choroby opłucnej cz. 2
Poniżej dalszy ciąg charakterystyki najczęściej występujących chorób opłucnej.
1. Choroby przebiegające z przesiękiem
To jeden z kilku rodzajów schorzenia atakujących opłucną. Płyn przesiękowy gromadzi się w jamie opłucnej przez podwyższone ciśnienie hydrostatyczne w naczyniach włosowatych opłucnej. Powodem może być także spadek ciśnienia osmotycznego lub onkotycznego krwi.
Do jamy opłucnej może również przenikać płyn przesiękowy z jamy otrzewnej. Płyn przesiękowy jest przejrzysty, koloru słomkowego. W jego składzie znajduje się niewielka zawartość białka i LDH (dehydrogenaza mleczanowa). Odczyn pH płynu zwykle ma wyższą wartość niż 7,35 oraz charakterystyczna jest niewielka liczba limfocytów.
Przyczyny
Wśród przyczyn najczęściej wymienia się:
– 40 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi niewydolność serca,
– 4 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi marskość wątroby.
Pozostałe przyczyny:
• zwężenie zastawki mitralnej,
• zaciskające zapalenie osierdzia,
• zespół nerczycowy,
• dializa otrzewnowa,
• hipoalbuminemia,
• niedoczynność tarczycy.
Leczenie
Dobór terapii uzależniony jest od choroby podstawowej będącej przyczyną przesięku.
2. Choroby przebiegające z wysiękiem
Powiązane są przede wszystkim z zapaleniem opłucnej o różnej etiologii. Przyczyną mogą być nowotwory powodujące zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych opłucnej ściennej. Przyczyną wysięku jest również zmniejszenie wchłaniania płynu opłucnowego w wyniku upośledzenia drożności naczyń chłonnych i wysokie ciśnienie onkotyczne w jamie opłucnej w związku z dużym stężeniem białka w wysięku.
Przyczyny
Wśród przyczyn najczęściej wymienia się:
– 30 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi zapalenie płuc,
– 15 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowią nowotwory,
– 5 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi zatorowość płucna.
Pozostałe przyczyny:
• zakażenia bakteryjne – w tym gruźlica,
• zakażenia wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze,
• pierwotne nowotwory płuca lub opłucnej, przerzuty nowotworowe do opłucnej (najczęściej rak płuca, piersi, jajnika i trzustki),
• zawał serca,
• choroby przewodu pokarmowego (np. perforacja przełyku, choroby trzustki i stany pooperacyjne w obrębie jamy brzusznej),
• choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy),
• niepożądane reakcje polekowe,
• zabiegi kardiochirurgiczne i radioterapia,
• narażenie na azbest,
• zespół Meigsa.
Nowotwory opłucnej
Najczęstszymi przyczynami wysięku opłucnowego związanego z przerzutami nowotworowymi są:
• rak płuca,
• rak piersi,
• chłoniaki,
• nowotwory układu moczowo-płciowego,
• nowotwory przewodu pokarmowego,
• inne nowotwory (rak żołądka, trzustki, jelita grubego, nerki, pęcherza moczowego i jajnika).
Objawy
Do najczęstszych objawów należą:
• duszność,
• kaszel,
• ból w klatce piersiowej.
Leczenie
W dużej liczbie przypadków leczenie ma charakter paliatywny. Gdy płyn występuje w małej ilości i nie powoduje dolegliwości, to taki stan początkowo się obserwuje, mając na względzie fakt, że płyn będzie narastał, co będzie wymagało interwencji w późniejszym czasie.
Jedną z metod pozbycia się płynu z opłucnej jest nakłucie. To metoda mało inwazyjna i szybko – choć na krótko – łagodzi duszność. Niestety już po upływie ok. 1 miesiąca wysięk opłucnowy ponownie się ujawnia.
Innym sposobem usunięcia płynu jest drenaż jamy opłucnej przez przestrzeń międzyżebrową i doopłucnowe podanie środka obliterującego.
Stosuje się także długotrwały drenaż za pomocą tunelowanego cewnika utrzymywanego w jamie opłucnej.
Agata Majcher
Źródło:
Choroby układu oddechowego [w:] „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: E. Niżankowska-Mogilnicka, R. Krenke, F. Mejza.
