Choroby opłucnej cz. 2

Poniżej dalszy ciąg charakterystyki najczęściej występujących chorób opłucnej.

Choroby przebiegające z przesiękiem

To jeden z kilku rodzajów schorzenia atakujących opłucną. Płyn przesiękowy gromadzi się w jamie opłucnej przez podwyższone ciśnienie hydrostatyczne w naczyniach włosowatych opłucnej. Powodem może być także spadek ciśnienia osmotycznego lub onkotycznego krwi. 

Do jamy opłucnej może również przenikać płyn przesiękowy z jamy otrzewnej. Płyn przesiękowy jest przejrzysty, koloru słomkowego. W jego składzie znajduje się niewielka zawartość białka i LDH (dehydrogenaza mleczanowa). Odczyn pH płynu zwykle ma wyższą wartość niż 7,35 oraz charakterystyczna jest niewielka liczba limfocytów. 

Przyczyny

Wśród przyczyn najczęściej wymienia się:

• 40 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi niewydolność serca,
• 4 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi marskość wątroby.
  
  

Pozostałe przyczyny:

• zwężenie zastawki mitralnej,
• zaciskające zapalenie osierdzia,
• zespół nerczycowy,
• dializa otrzewnowa,
• hipoalbuminemia,
• niedoczynność tarczycy.
  
  

Leczenie

Dobór terapii uzależniony jest od choroby podstawowej będącej przyczyną przesięku.

Choroby przebiegające z wysiękiem 

Powiązane są przede wszystkim z zapaleniem opłucnej o różnej etiologii. Przyczyną mogą być nowotwory powodujące zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych opłucnej ściennej. Przyczyną wysięku jest również zmniejszenie wchłaniania płynu opłucnowego w wyniku upośledzenia drożności naczyń chłonnych i wysokie ciśnienie onkotyczne w jamie opłucnej w związku z dużym stężeniem białka w wysięku.

Przyczyny

Wśród przyczyn najczęściej wymienia się:

• 30 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi zapalenie płuc,
• 15 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowią nowotwory,
• 5 proc. wszystkich przypadków wystąpienia płynu w opłucnej stanowi zatorowość płucna.
  
  

Pozostałe przyczyny:

• zakażenia bakteryjne – w tym gruźlica,
• zakażenia wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze,
• pierwotne nowotwory płuca lub opłucnej, przerzuty nowotworowe do opłucnej (najczęściej rak płuca, piersi, jajnika i trzustki),
• zawał serca,
• choroby przewodu pokarmowego (np. perforacja przełyku, choroby trzustki i stany pooperacyjne w obrębie jamy brzusznej),
• choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy),
• niepożądane reakcje polekowe,
• zabiegi kardiochirurgiczne i radioterapia,
• narażenie na azbest,
• zespół Meigsa.

Nowotwory opłucnej

Najczęstszymi przyczynami wysięku opłucnowego związanego z przerzutami nowotworowymi są:

• rak płuca, 
• rak piersi,
• chłoniaki,
• nowotwory układu moczowo-płciowego,
• nowotwory przewodu pokarmowego,
• inne nowotwory (rak żołądka, trzustki, jelita grubego, nerki, pęcherza moczowego i jajnika).
  
  

Objawy

Do najczęstszych objawów należą:

• duszność,
• kaszel,
• ból w klatce piersiowej.
  
  

Leczenie

W dużej liczbie przypadków leczenie ma charakter paliatywny. Gdy płyn występuje w małej ilości i nie powoduje dolegliwości, to taki stan początkowo się obserwuje, mając na względzie fakt, że płyn będzie narastał, co będzie wymagało interwencji w późniejszym czasie. 

Jedną z metod pozbycia się płynu z opłucnej jest nakłucie. To metoda mało inwazyjna i szybko – choć na krótko – łagodzi duszność. Niestety już po upływie ok. 1 miesiąca wysięk opłucnowy ponownie się ujawnia.

Innym sposobem usunięcia płynu jest drenaż jamy opłucnej przez przestrzeń międzyżebrową i doopłucnowe podanie środka obliterującego. 

Stosuje się także długotrwały drenaż za pomocą tunelowanego cewnika utrzymywanego w jamie opłucnej.

Opracowała Agata Majcher

Źródło:

Choroby układu oddechowego [w:] „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: E. Niżankowska-Mogilnicka, R. Krenke, F. Mejza.