- Poradnik
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- 2022-11-28
Dieta według ajurwedy (cz. 2)
W pierwszej części artykułu wspomniałem, czym są Wedy, co mówią te święte księgi na temat odżywiania, spożywanie jakich produktów nie jest wskazane, co to jest prasada i jak współczesna nauka odnosi się do wegetarianizmu. Jedna z nich, czyli ajurweda, to najstarszy znany tekst na temat medycyny, żywienia, biologii i higieny. Możemy tam również znaleźć kilka zasad zdrowego żywienia.
W Bhagavad Gita Pan Kryszna mówi do Arjuny: „Nie można zostać joginem, o Arjuno, jeśli je się zbyt dużo lub zbyt mało, śpi się za dużo albo nie śpi się wystarczająco. Ten kto zachowuje umiar w jedzeniu, spaniu, pracy i odpoczynku, może uśmierzyć wszelkie materialne niedole dzięki praktykowaniu systemu jogi”. Według Wed właściwe odżywianie ma podwójne znaczenie, ma wpływ na zdrowie, ale też na opanowanie zmysłów. A oto kilka rad z ajurwedy na temat właściwego odżywiania.
Stałe pory posiłków
Według Wed jedzenie posiłków o stałych porach pomaga zachować spokój umysłu i kontrolować język. Po obfitym posiłku (najlepiej trawi się w południe) należy odczekać 5 godzin do następnego, a po lekkim – 3 godziny. Między ucztami nie należy podjadać.
Uduchowienie jedzenia
Bhagawad Gita wyraźnie wskazuje, że najlepszym pożywieniem są: produkty mleczne, zboża, owoce i warzywa, które dają: siłę, zdrowie, zadowolenie i przedłużają życie. Takie posiłki w gunie dobroci są: słodkie, soczyste, oleiste i smaczne. Natomiast posiłki w gunie ignorancji (mięso, drób, ryby) są zgniłe, rozkładające się, nieczyste i stanowią źródło cierpienia, chorób oraz złej karmy. Celem jedzenia nie jest tylko przedłużenie życia, ale również oczyszczenie umysłu i świadomości.
Łączenie potraw
Dobór potraw ma istotny wpływ na przebieg trawienia. Zboża i ryż są dobrym dodatkiem do warzyw, wyroby mleczne także można łączyć z warzywami i zbożem. Natomiast nie zaleca się spożywania świeżego mleka z warzywami. Należy też unikać łączenia warzyw z surowymi owocami, które najlepiej jeść oddzielnie lub z mlekiem. Nie jest też wskazane łączenie owoców kwaśnych ze słodkimi.
Przyjemna atmosfera posiłku
Na trawienie w istotny sposób wpływa duchowy nastrój i przyjemna atmosfera. Pokarm, który jest darem Boga, należy gotować, podawać i spożywać w radosnym nastroju, ale z szacunkiem. Nie należy spożywać posiłku w pośpiechu, emocjach i nerwowym usposobieniu. Ma to być uczta z łaski Pana Kryszny.
Przede wszystkim umiar
W każdej dziedzinie życia powinniśmy stosować umiar, również w żywieniu. Żołądek powinien być wypełniony w połowie pokarmem, w jednej czwartej płynem, a pozostała część powinna być pusta. Powinniśmy więc wstawać od stołu nie w pełni nasyceni. Wówczas żołądek swobodnie i dobrze trawi pokarm. Przejadanie się jest źródłem niepokoju, przytępienia umysłu i ociężałości.
Zachowanie czystości
Kultura wedyjska kładzie duży nacisk na czystość. Chodzi tu o czystość zewnętrzną w kuchni i jadalni, czystość ciała, ale także o czystość wewnętrzną, czyli: spokój, opanowanie, brak złych emocji i duchowość. Obowiązuje mycie rąk przed jedzeniem oraz mycie rąk i ust po jedzeniu.
Dzielenie się posiłkiem
Wedyjskie święte pisma zalecają dzielenie się prasada z innymi, z przyjaciółmi, ale także z obcymi. Do dziś niektórzy mieszkańcy Indii zachowali dawny zwyczaj, gdzie gospodarz wychodzi przed dom i nawołuje: „Prasada, prasada, prasada!". Każdy głodny może wówczas podejść i posilić się. Pożywienie, czyli dar Boga, jest zbyt cenne, aby trzymać je tylko dla siebie.
Właściwe trawienie
Wedy informują, że trawienie następuje poprzez ogień trawienia, którego nie należy gasić wodą. Dlatego należy pić przed posiłkiem, co pozwoli zmniejszyć apetyt i nie dopuścić do przejadania się. Delikatne popijanie podczas posiłku wspomaga pracę żołądka, natomiast picie po jedzeniu rozcieńcza soki żołądkowe, gasząc tym samym ogień trawienia. Dlatego powinno się pić co najmniej godzinę po jedzeniu.
Zakaz marnowania pożywienia
Daru Boga nie należy marnować. Marnowania jedzenia Wedy wyraźnie zakazują. Przestrzegają, że ile jedzenia zmarnujemy w czasach dobrobytu, tyle zabraknie nam w podczas niedostatku. Prasada jest święte, więc nie można wyrzucać je na śmietnik. Niezjedzone pożywienie należy odłożyć na następny posiłek, podzielić się z kimś, dać zwierzętom, zakopać lub wrzucić rybom do zbiornika wodnego.
Poszczenie
Ajurweda wyraźnie zaznacza, że posty wzmacniają zdrowie oraz siłę woli. System trawienny winien co jakiś czas odpocząć, więc zalecane są sporadyczne posty, od jednego do trzech dni. Ogień trawienia nie mając pożywienia, zajmuje się spalaniem nagromadzonych w ciele złogów, toksyn i nieczystości. Takie „porządki” w organizmie są wskazane raz w kwartale. Innym rodzajem postu jest ekadaśi stosowane chociażby przez bhaktów Kryszny. Polega na niejedzeniu zbóż i roślin strączkowych. Ekadaśi przypada na jedenasty dzień po pełni i po nowiu Księżyca.
Niejednokrotnie dziś spotykamy się z „naukowymi” opracowaniami na tematy odżywiania mówiącymi o szkodliwości jedzenia mięsa, o zalecanych postach i głodówkach, o nieprzejadaniu się, o zasadach łączenia potraw, czy atmosferze posiłków i innych prozdrowotnych regułach żywienia. Prace te nie są w żaden sposób odkrywcze, to o czym piszą dzisiejsi „naukowcy", stoi już tysiące lat w wedyjskich księgach. Korzystajmy więc z mądrości ajurwedy – najstarszego systemu medycyny naturalnej.
Opracowanie Sławomir Śmiełowski
Literatura:
Adiraja Dasa, Kuchnia Kryszny. Indyjskie potrawy wegetariańskie, Wydawnictwo The Bhaktivedanta,Book Trust 1993 r.
Bhaktivedanta Swami Prabhupada, Bhagavad Gita. Taka jaką jest, Wydawnictwo Purana, 2006 r.
- Poradnik
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- 2022-11-28
Inne wpisy w tej kategorii
2024-10-01
Działanie zdrowotne kwasów tłuszczowych omega-3
2024-09-20
Sarkopenia – jak zapobiegać utracie masy i siły mięśni w starszym wieku
2024-09-19
Nasiona na każdy dzień
2024-08-28
Pies – przyjaciel i lekarz człowieka
2024-08-27