Korzeń prawoślazu

Korzeń prawoślazu

Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) należy do rodziny ślazowatych Malvaceae.

Do tej rodziny zalicza się między innymi także ślaz dziki (Malva) oraz hibiskus.

Prawoślaz jest byliną dorastającą do 2 m wysokości. Posiada gruby, palowy, czasem rozgałęziony korzeń – surowiec wysoko ceniony w lecznictwie. 

Liście i kwiaty rośliny także są wykorzystywane, choć w mniejszym zakresie. W polskiej tradycji ludowej prawoślaz lekarski znany jest pod nazwami: ślaz leśny, polny, prawdziwy, lekarski, malwa prawdziwa, topolówka lub zygmarek lekarski. Kwitnie w lipcu i w sierpniu, a nawet do września. Naturalnie występuje na terenie Europy Środkowej i Wschodniej, w Polsce rzadko rośnie w stanie dzikim, a jeśli już, to na południu i wschodzie. Jest on uprawiany głównie dla celów medycznych i farmaceutycznych.


Prawoślaz jest ceniony przede wszystkim ze względu na to, że zawiera dużo śluzów, które wykazują działanie zmiękczające i powlekające. Najbardziej bogate w śluzy są korzenie, które wykopuje się jesienią, w drugim lub trzecim roku wegetacji rośliny, susząc w temperaturze do 40°C. 

Składniki aktywne prawoślazu

Główne substancje lecznicze zgromadzone są w korzeniach rośliny. Są to: śluzy, pektyny, skrobia, sacharoza, asparagina, betaina, glikozydy flawonowe, sole mineralne, tłuszcze, saponiny, kwasy organiczne (m.in.: kawowy, ferulowy, salicylowy, wanilinowy, syryngowy) oraz kumaryny. Natomiast liście i kwiaty zawierają: śluzy, pektyny, flawonoidy, sole mineralne oraz kwasy organiczne. 

Terapeutyczne działanie prawoślazu

Wyciągi z prawoślazu działają osłaniająco, przeciwkaszlowo, zmiękczająco, przeciwzapalnie, żółciopędnie, regulują wypróżnienia, dlatego surowiec stosuje się przy dolegliwościach układu pokarmowego takich jak: biegunki, zaparcia, choroba wrzodowa. Prawoślaz wykorzystywany jest także przy schorzeniach układu oddechowego takich jak np.: kaszel czy katar oraz w sytuacjach, w których dochodzi do uszkodzeń śluzówki przewodu pokarmowego na skutek zażywania leków.


Śluzy zawarte w roślinie mają zdolność do pęcznienia i tworzenia żelów. Zmielony i zmieszany z wodą korzeń prawoślazu pęcznieje w jelitach, dlatego zaleca się go stosować w różnego typu dolegliwościach trawiennych. Działając w ten sposób, pobudza on jelita do pracy, ułatwiając wypróżnianie i łagodząc zaparcia.


Prawoślaz ma działanie przeciwzapalne. Stosowany na skórę w formie ciepłej, gęstej papki łagodzi czyraki, ropne zapalenia skóry, trudno gojące się rany i wrzody. Ponadto w stanach zapalnych skóry, powiek i spojówek stosuje się okłady z odwarów – na zmęczone oczy warto nakładać nasączone waciki z odwaru. Także jeśli do oczu wpadła drobinka kurzu, piasku czy innego zanieczyszczenia, zaleca się przemyć je odwarem z prawoślazu.


Z korzeni sporządza się syropy przeciwkaszlowe osłaniające górne drogi oddechowe. Specyfik działa pomocniczo przy stanach zapalnych górnych dróg oddechowych błony śluzowej jamy ustnej, gardła oraz przełyku. Łagodzi suchy i ostry kaszel, który często towarzyszy zapaleniu oskrzeli czy anginie. Prawoślaz jest skuteczny w leczeniu zgagi i nadkwasoty żołądka. 


Najwięcej wartości leczniczych będą miały surowce poddane obróbce termicznej w jak najmniejszym stopniu, dlatego poleca się sporządzanie maceratów na zimnej lub ciepłej wodzie. 


Agata Majcher

Inne wpisy w tej kategorii

Chili, czyli zdrowie

2023-05-29

Chili, czyli zdrowie

Kapsaicyna jest alkaloidem zawartym w papryczkach chili nadającym im specyficzny ostry smak. Stosuje się ją od dawna w medycynie jako substancję czynną w plastrach rozgrzewających i przec [...]

Czytaj dalej

Cytryniec chiński – zioło adaptogenne, prokognitywne, przeciwdepresyjne

2023-05-19

Cytryniec chiński – zioło adaptogenne, prokognitywne, przeciwdepresyjne

Cytryniec chiński – Schizandra chinensis Turczaninow (Baillon) jest pnączem należącym do rodziny Schisandraceae. Występuje: w Chinach, Korei, na Wyspach Kurylskich, w Sachalinie. Uprawiany jest d [...]

Czytaj dalej

Rokitnik – złoto Syberii – skarb w zasięgu ręki

2023-05-09

Rokitnik – złoto Syberii – skarb w zasięgu ręki

„Pieniądze leżą na ulicy, wystarczy tylko się po nie schylić” – podobnie jest z wieloma leczniczymi roślinami. Trzeba tylko nauczyć się je rozpoznawać, a się okaże, że zdrowie „rośnie” w zasięgu [...]

Czytaj dalej

Ziele i kwiatostan lucerny siewnej w praktycznej fitoterapii

2023-04-26

Ziele i kwiatostan lucerny siewnej w praktycznej fitoterapii

Lucerna siewna (alfalfa) – Medicago sativa Linne należy do rodziny motylkowatych – Papilionaceae (bobowate – Fabaceae). Jej rodzaj obejmuje ok. 60 gatunków roślin jednorocznych, bylin i krzewine [...]

Czytaj dalej

Grzybica stóp i paznokci – naturalne metody leczenia

2023-04-25

Grzybica stóp i paznokci – naturalne metody leczenia

Grzybica (łac. Mycoses) to grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych występujących u ludzi oraz zwierząt i powodowanych przez grzyby. Sprzyjające ich rozwojowi korzystne warunki powodują, że grzy [...]

Czytaj dalej

Czarny bez – wsparcie zdrowia nie tylko wiosną

2023-04-24

Czarny bez – wsparcie zdrowia nie tylko wiosną

Czarny bez jest powszechnie występującą rośliną, z której – mając odrobinę chęci – możemy samodzielnie przygotować między innymi preparaty przeciw przeziębieniu oraz te wzmacniające nasz system o [...]

Czytaj dalej