Korzeń prawoślazu

Korzeń prawoślazu

Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) należy do rodziny ślazowatych Malvaceae.

Do tej rodziny zalicza się między innymi także ślaz dziki (Malva) oraz hibiskus.

Prawoślaz jest byliną dorastającą do 2 m wysokości. Posiada gruby, palowy, czasem rozgałęziony korzeń – surowiec wysoko ceniony w lecznictwie. 

Liście i kwiaty rośliny także są wykorzystywane, choć w mniejszym zakresie. W polskiej tradycji ludowej prawoślaz lekarski znany jest pod nazwami: ślaz leśny, polny, prawdziwy, lekarski, malwa prawdziwa, topolówka lub zygmarek lekarski. Kwitnie w lipcu i w sierpniu, a nawet do września. Naturalnie występuje na terenie Europy Środkowej i Wschodniej, w Polsce rzadko rośnie w stanie dzikim, a jeśli już, to na południu i wschodzie. Jest on uprawiany głównie dla celów medycznych i farmaceutycznych.


Prawoślaz jest ceniony przede wszystkim ze względu na to, że zawiera dużo śluzów, które wykazują działanie zmiękczające i powlekające. Najbardziej bogate w śluzy są korzenie, które wykopuje się jesienią, w drugim lub trzecim roku wegetacji rośliny, susząc w temperaturze do 40°C. 

Składniki aktywne prawoślazu

Główne substancje lecznicze zgromadzone są w korzeniach rośliny. Są to: śluzy, pektyny, skrobia, sacharoza, asparagina, betaina, glikozydy flawonowe, sole mineralne, tłuszcze, saponiny, kwasy organiczne (m.in.: kawowy, ferulowy, salicylowy, wanilinowy, syryngowy) oraz kumaryny. Natomiast liście i kwiaty zawierają: śluzy, pektyny, flawonoidy, sole mineralne oraz kwasy organiczne. 

Terapeutyczne działanie prawoślazu

Wyciągi z prawoślazu działają osłaniająco, przeciwkaszlowo, zmiękczająco, przeciwzapalnie, żółciopędnie, regulują wypróżnienia, dlatego surowiec stosuje się przy dolegliwościach układu pokarmowego takich jak: biegunki, zaparcia, choroba wrzodowa. Prawoślaz wykorzystywany jest także przy schorzeniach układu oddechowego takich jak np.: kaszel czy katar oraz w sytuacjach, w których dochodzi do uszkodzeń śluzówki przewodu pokarmowego na skutek zażywania leków.


Śluzy zawarte w roślinie mają zdolność do pęcznienia i tworzenia żelów. Zmielony i zmieszany z wodą korzeń prawoślazu pęcznieje w jelitach, dlatego zaleca się go stosować w różnego typu dolegliwościach trawiennych. Działając w ten sposób, pobudza on jelita do pracy, ułatwiając wypróżnianie i łagodząc zaparcia.


Prawoślaz ma działanie przeciwzapalne. Stosowany na skórę w formie ciepłej, gęstej papki łagodzi czyraki, ropne zapalenia skóry, trudno gojące się rany i wrzody. Ponadto w stanach zapalnych skóry, powiek i spojówek stosuje się okłady z odwarów – na zmęczone oczy warto nakładać nasączone waciki z odwaru. Także jeśli do oczu wpadła drobinka kurzu, piasku czy innego zanieczyszczenia, zaleca się przemyć je odwarem z prawoślazu.


Z korzeni sporządza się syropy przeciwkaszlowe osłaniające górne drogi oddechowe. Specyfik działa pomocniczo przy stanach zapalnych górnych dróg oddechowych błony śluzowej jamy ustnej, gardła oraz przełyku. Łagodzi suchy i ostry kaszel, który często towarzyszy zapaleniu oskrzeli czy anginie. Prawoślaz jest skuteczny w leczeniu zgagi i nadkwasoty żołądka. 


Najwięcej wartości leczniczych będą miały surowce poddane obróbce termicznej w jak najmniejszym stopniu, dlatego poleca się sporządzanie maceratów na zimnej lub ciepłej wodzie. 


Agata Majcher

Inne wpisy w tej kategorii

Owoc i liść jabłoni w fitoterapii jako źródło flawonoidów i polifenoli

2023-03-14

Owoc i liść jabłoni w fitoterapii jako źródło flawonoidów i polifenoli

Cudze chwalicie, swego nie znacie. Przysłowie to niezwykle trafnie charakteryzuje poszukiwanie przez wiele osób cudownych, zamorskich preparatów na odchudzanie, regulację wypróżnień, oczysz [...]

Czytaj dalej

Trzy ekstrakty, które wyjdą Ci na zdrowie

2023-03-08

Trzy ekstrakty, które wyjdą Ci na zdrowie

Ekstrakt z zielonej naowocni orzecha włoskiego pomaga w regulacji pracy układu pokarmowego, w kurowaniu nieżytów żołądka i jelit, niestrawnościach, nadmiernej fermentacji jelitowej i przy wzdęcia [...]

Czytaj dalej

Babka jajowata i babka płesznik

2023-03-06

Babka jajowata i babka płesznik

W sprzedaży możemy spotkać wiele różnych preparatów, których przeznaczeniem jest wspomożenie naszego zdrowia. Są to zarówno produkty sztuczne, jak i naturalnego pochodzenia. Niestety w przypadku [...]

Czytaj dalej

Olej z wiesiołka – dla kogo i w jakim celu?

2023-02-28

Olej z wiesiołka – dla kogo i w jakim celu?

W ostatnich latach na sklepowych półkach coraz częściej można spotkać olej z wiesiołka. Co prawda nie jest on tak popularny jak olej lniany, olej z czarnuszki lub oliwa z oliwek, ale nie oznacza [...]

Czytaj dalej

Pieprz syczuański – skarbnica smaku i aromatu

2023-02-27

Pieprz syczuański – skarbnica smaku i aromatu

Syczuan to malownicza prowincja leżąca w południowo-zachodniej części Chin wyróżniająca się zróżnicowanym krajobrazem i klimatem sprzyjającym obfitej wegetacji roślin. Jest to jedna z najbardziej [...]

Czytaj dalej

Bniec biały

2023-02-20

Bniec biały

Bniec biały należy do rodziny goździkowatych – Caryophyllaceae. Jest rośliną dwuletnią, choć czasem przeżywa 3 lata. Dorasta do 100 cm wysokości, ale najczęściej mierzy 30–90 cm. Łodyga często ro [...]

Czytaj dalej