Agata Majcher

Przewlekła niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechową określa się jako przewlekłą, gdy rozwija się stopniowo. Choroba często przebiega z zaostrzeniami. Jest następstwem powikłań innych chorób (najczęściej układu oddechowego) rozwijających się miesiącami lub latami, w wyniku których upośledzona wymiana gazowa w płucach komplikuje proces usuwania dwutlenku węgla z krwi żylnej.

Przewlekła niewydolność oddechowa jest stanem nieodwracalnym, a powrót do pełnego zdrowia – niemożliwy.

Przyczyny

Przewlekła niewydolność oddechowa może się rozwinąć w przypadku współistnienia następujących schorzeń:

przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
rozstrzenia oskrzeli,
mukowiscydozy,
idiopatycznego włóknienia płuc,
sarkoidozy,
pylicy płuc,
pozapalnego zwłóknienia i marskości płuc,
nowotworów układu oddechowego pierwotnych i przerzutowych,
zniekształceń klatki piersiowej (najczęściej ciężka kifoskolioza),
skrajnej otyłości,
stwardnienia bocznego zanikowego,
stwardnienia rozsianego,
choroby Parkinsona,
przewlekłych polineuropatii,
trwałych pourazowych uszkodzeń nerwów przeponowych bądź szyjnego lub piersiowego odcinka rdzenia kręgowego,
przewlekłych miopatii,
przewlekłej zatorowości płucnej,
siniczych wad serca i dużych naczyń,
przewlekłej niewydolności serca.

Objawy

Objawy narastają powoli i są niecharakterystyczne. Początkowo mogą być nawet niezauważalne. Należą do nich:

duszność,
senność, bóle i zawroty głowy,
zaburzenia snu – sen przerywany, krótki,
kaszel z wykrztuszaniem plwociny,
zmęczenie,
niepokój, upośledzenie funkcji poznawczych.

Typowe objawy sugerujące przewlekłą niewydolność oddechową to:

tachypnoë,
tachykardia,
sinica,
palce pałeczkowate,
zaczerwienienie spojówek i skóry wynikające z hiperkapnii;
przyspieszony oddech,
zaburzenia rytmu serca,
praca dodatkowych mięśni oddechowych i ich przerost,
pobudzenie,
lęk, splątanie,
zaburzenia świadomości.

W późnym etapie choroby mogą dołączyć powikłania przewlekłej obturacyjnej choroby płuc:

obrzęki kończyn dolnych,
powiększenie wątroby,
przepełnienie żył szyjnych.

Powikłania

Do typowych powikłań należą:

nadciśnienie płucne,
niewydolność prawokomorowa,
czerwienica wtórna (poliglobulia) i zespół nadmiernej lepkości krwi,
powikłania zakrzepowo-zatorowe,
niedożywienie i wyniszczenie.

Bardzo poważnym powikłaniem przewlekłej niewydolności oddechowej jest tzw. serce płucne, czyli przerost prawej komory serca. Serce płucne jest późnym powikłaniem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Leczenie

Leczenie jest trudne, a jego cel to poprawa jakości życia. Często trudno rozpoznać postęp choroby, co może doprowadzić do nieprawidłowego leczenia, a to dokłada pacjentowi niepotrzebnych cierpień. Z tego powodu decyzję o podjętym sposobie leczenia powinno podjąć konsylium dobrze zorientowanych lekarzy.

Metody leczenia:

tlenoterapia,
przewlekła wentylacja mechaniczna,
odpowiednia dieta zapobiegająca niedożywieniu ze zmniejszoną zawartością węglowodanów,
leczenie choroby podstawowej,
rehabilitacja – fizjoterapia oddechowa.