- Poradnik
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- Ziołolecznictwo
- 2023-02-28
Olej z wiesiołka – dla kogo i w jakim celu?
W ostatnich latach na sklepowych półkach coraz częściej można spotkać olej z wiesiołka. Co prawda nie jest on tak popularny jak olej lniany, olej z czarnuszki lub oliwa z oliwek, ale nie oznacza to, że jest mniej wartościowy. Na jego stosowaniu może skorzystać bardzo wiele osób. W artykule omówiono walory zdrowotne tego oleju oraz przedstawiono, w jaki sposób najlepiej go spożywać.
Skład oleju z wiesiołka
Olej z wiesiołka (w skrócie EPO) to olej tłoczony z nasion wiesiołka dwuletniego (Oenothera biennis L.), czyli rośliny pochodzącej z Ameryki Północnej, która w XVII wieku została sprowadzona do Europy. W oleju tym dominują niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), które nie są wytwarzane w organizmie człowieka. Wśród nich przeważają dwa konkretne składniki. Są to kwas linolowy, który stanowi ok. 74 proc. wszystkich kwasów tłuszczowych, i kwas gamma-linolenowy (GLA), którego zawartość waha się na poziomie ok. 9–10 proc. To właśnie te związki w dużej mierze odpowiadają za profil zdrowotny oleju z wiesiołka. W mniejszych ilościach obecne są również, m.in.: kwas oleinowy (ok. 7 proc.), kwas palmitynowy (ok. 6 proc.) i kwas stearynowy (ok. 2 proc.). Skład chemiczny oleju z wiesiołka dopełniają sterole roślinne, czyli związki budową przypominające cholesterol, którym przypisuje się korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Do najobficiej występujących steroli zalicza się: beta-sitosterol, kampesterol i awenasterol.
Olej z wiesiołka dla osób z problemami z krążeniem
Stosowanie oleju z wiesiołka wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi. Produkt ten jest przede wszystkim wartościowym składnikiem dla osób zmagających się z zaburzeniami układu krążenia. Wynika to z tego, że wpływa on pozytywnie na profil lipidowy krwi. W 2020 roku na łamach renomowanego czasopisma „Phytotherapy Research“ pojawiła się obszerna praca naukowa, która dowiodła, że spożywanie oleju z wiesiołka wiąże się z obniżeniem poziomu trójglicerydów we krwi. Autorzy tej publikacji dowiedli, że włączenie tego oleju do diety może spowodować redukcję stężenia trójglicerydów na poziomie aż 37,3 mg/dl. Oznacza to, że olej z wiesiołka odznacza się bardzo wysoką skutecznością działania. Badacze udowodnili, że zastosowanie tego oleju może być pomocne w przywróceniu równowagi pomiędzy stężeniem lipoprotein o wysokiej gęstości (tzw. cholesterol HDL) i poziomem lipoprotein o niskiej gęstości (tzw. cholesterol LDL). Poprzez wspomniane działanie olej z wiesiołka może poprawiać stan naczyń krwionośnych i chronić nas przed rozwojem miażdżycy.
Olej z wiesiołka jest bardzo dobrym źródłem kwasu linolowego. I nie pozostaje to bez znaczenia dla naszego zdrowia. Otóż przeprowadzone badania dowodzą wprost, że dostarczanie dużych ilości tego składnika wiąże się z mniejszym ryzykiem rozwoju choroby niedokrwiennej serca aż o 15 proc. Co więcej, osoby, które regularnie spożywają kwas linolowy, rzadziej umierają z powodu tej choroby.
Olej z wiesiołka a reumatoidalne zapalenie stawów
Na spożywaniu oleju z wiesiołka mogą skorzystać też osoby cierpiące na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). A to za sprawą obecnego w nim kwasu gamma-linolenowego (GLA). Dane literaturowe pokazują, że przyjmowanie olejów bogatych w ten składnik może poprawiać zdrowie osób z RZS. Zagłębiając się w pracę naukową zatytułowaną Evening primrose oil in patients with rheumatoid arthritis and side-effects of non-steroidal anti-inflammatory drugs, możemy przeczytać, że u osób, które sięgają po ten produkt, może nastąpić zmniejszenie intensywności bólu stawów. Dodatkowo dzięki olejowi z wiesiołka możliwe jest złagodzenie sztywności porannej stawów. Jeśli zmagasz się z reumatoidalnym zapaleniem stawów, to włączenie oleju z wiesiołka do swojego codziennego jadłospisu wydaje się być dobrym sposobem na zmniejszenie aktywności choroby.
Olej z wiesiołka na problemy skórne
Olej z wiesiołka cieszy się szczególną popularnością wśród osób, u których stwierdzono choroby skóry. Dla przykładu przeprowadzone doświadczenia wykazały, że stosowanie tego oleju prowadzi do złagodzenia objawów atopowego zapalenia skóry (AZS). U badanych osób wykazano zmniejszenie swędzenia, zaczerwienienia i obrzęków skóry. Ponadto dysponujemy kilkoma pracami naukowymi, które dowodzą, że kwas gamma-linolenowy obecny w oleju z wiesiołka jest sprzymierzeńcem w walce z trądzikiem. Badacze odnotowali, iż regularne spożywanie tego produktu może złagodzić zarówno zapalne, jak i niezapalne zmiany trądzikowe. Wielokrotnie udowodniono, że olej z wiesiołka: poprawia barierę skórną, zapobiega transepidermalnej utracie wody, a także nadaje skórze odpowiednią wilgotność, elastyczność i jędrność.
Jak stosować olej z wiesiołka?
Najwięcej korzyści zdrowotnych można osiągnąć, spożywając olej z wiesiołka na zimno, dodając go, np.: do sałatek, serów twarogowych, koktajli, past warzywnych, owsianek lub skrapiając nim kanapki. Wiele przeprowadzonych badań dowodzi, że korzyści zdrowotne można osiągnąć, stosując olej w ilości ok. 3–5 g dziennie, co stanowi jedną łyżeczkę. Przy okazji należy podkreślić, że ze względu na swój skład kwasów tłuszczowych, olej z wiesiołka nie powinien być poddawany obróbce termicznej (np.: gotowaniu, pieczeniu, smażeniu).
Wiele osób stosuje również olej z wiesiołka zewnętrznie w celu poprawy kondycji włosów. Uważa się, że może on wzmacniać włosy, jak również prawdopodobnie wspomagać ich wzrost i zapobiegać ich wypadaniu. Aby sprawdzić na sobie skuteczność takiego działania, należy nałożyć ok. 1 łyżkę oleju na dłonie, a następnie wsmarować go we włosy na całej ich długości (nie zapominając o nasadzie włosów). Taki zabieg najlepiej wykonać przed snem na umytą głowę. Przy czym warto wówczas owinąć głowę czepkiem. Następnego dnia olej należy spłukać przy użyciu szamponu lub odżywki.
Kupując olej z wiesiołka, należy zwrócić uwagę, aby był to olej nierafinowany, tłoczony na zimno, niefiltrowany. Niezwykle ważne jest również to, żeby był przechowywany w lodówce (zarówno przed, jak i po jego otwarciu).
Przeciwwskazania
Olej z wiesiołka jest produktem bezpiecznym dla zdrowia. Jednak ostrożność podczas jego spożywania powinny zachować osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe. Dodatkowo nie należy po niego sięgać, w przypadku gdy w niedalekiej przyszłości zaplanowany jest zabieg lub operacja. Trzeba też dodać, że brakuje badań, które oceniałyby bezpieczeństwo stosowania oleju z wiesiołka w trakcie ciąży. Dlatego kobiety ciężarne powinny unikać tego produktu lub przyjmować go wyłącznie sporadycznie.
dr Bartek Kulczyński
Literatura:
1. Khorshidi M. i wsp.: Effect of evening primrose oil supplementation on lipid profile: A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Phytother Res., 2020, 34, 10, 2628–2638.
2. Brzeski M. i wsp.: Evening primrose oil in patients with rheumatoid arthritis and side-effects of non-steroidal anti-inflammatory drugs. Br J Rheumatol., 1991, 30, 5, 370–372.
3. Farvid MS. i wsp.: Dietary linoleic acid and risk of coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies. Circulation, 2014, 130, 18, 1568–1578.
4. Morse NL. i wsp.: A meta-analysis of randomized, placebo-controlled clinical trials of Efamol evening primrose oil in atopic eczema. Where do we go from here in light of more recent discoveries? Curr Pharm Biotechnol., 2006, 7, 6, 503–524.
5. Kawamura A. i wsp.: Dietary supplementation of gamma-linolenic acid improves skin parameters in subjects with dry skin and mild atopic dermatitis. J Oleo Sci., 2011, 60, 12, 597-607.
6. Chung BY. i wsp.: Effect of evening primrose oil on korean patients with mild atopic dermatitis: a randomized, double-blinded, placebo-controlled clinical study. Ann Dematol., 2018, 30, 4, 409–416.
- Poradnik
- Zdrowa dieta
- Zdrowy styl życia
- Ziołolecznictwo
- 2023-02-28
Inne wpisy w tej kategorii
2024-10-01
Działanie zdrowotne kwasów tłuszczowych omega-3
2024-09-20
Sarkopenia – jak zapobiegać utracie masy i siły mięśni w starszym wieku
2024-09-19
Nasiona na każdy dzień
2024-08-28
Pies – przyjaciel i lekarz człowieka
2024-08-27