Przewlekła niewydolność żylna

Przewlekła niewydolność żylna to stan wynikający z zastoju krwi w układzie żylnym kończyn dolnych na skutek wstecznego przepływu krwi (refluksu) w żyłach lub w wyniku zwężeń/niedrożności żylnych.

Przewlekła niewydolność żylna obejmuje:

• żylaki,
• zespół pozakrzepowy (w 40% przypadków przewlekła niewydolność żylna powstaje na skutek zakrzepicy żył głębokich),
• pierwotna niewydolność zastawek żylnych – dziedziczona rodzinnie,
• zespoły uciskowe.
  
  

Jest to dolegliwość dość często spotykana. Żylaki kończyn dolnych stwierdza się u 20–50% mieszkanek Europy Zachodniej. W Polsce żylaki mogą występować wśród 47% kobiet i 37% mężczyzn. Owrzodzenia żylne goleni występują rzadziej – od 0,3% do 7% – prawdopodobieństwo wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem, kumulacja choroby przypada na 6. i 7. dekadę życia.

Czynniki ryzyka

Istnieją czynniki ryzyka, które przyczyniają się do przewlekłej niewydolności żylnej. Należą do nich:

• płeć żeńska – kobiety chorują sześciokrotnie częściej niż mężczyźni,
• wiek,
• czynniki dziedziczne – jeśli jeden z rodziców miał żylaki, ryzyko rozwoju choroby u potomka szacuje się na 42%, natomiast jeśli oboje rodziców miało żylaki, prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wynosi 89%,
• ciąża – wraz z kolejną ciążą wzrasta ryzyko wystąpienia żylaków,
• praca w pozycji siedzącej lub stojącej,
• otyłość,
• zaparcia nawykowe,
• hormonalne środki antykoncepcyjne,
• palenie papierosów.

Leczenie niefarmakologiczne

Aby uniknąć przewlekłej niewydolności żylnej należy:

• zmienić styl życia i zwiększyć aktywność fizyczną,
• zachować odpowiednią pozycję w czasie pracy i unikać długotrwałego stania oraz siedzenia z nogami zgiętymi pod kątem prostym w stawach kolanowych i biodrowych,
• zadbać o: ergonomiczne stanowisko pracy z pochylonym oparciem krzesła, podnóżek pod stopy, kilkunastominutowe przerwy na spacer,
• regularnie uprawiać rekreacyjną aktywność ruchową (spacer, jogging, jazda na rowerze, pływanie),
• odpoczywać z nogami ułożonymi powyżej poziomu serca,
• korzystać z pończoch czy podkolanówek – zapobiegają zaleganiu krwi w żyłach i niekorzystnym zmianom w mikrokrążeniu,
• bandażowanie opaskami/bandażami uciskowymi o dużej elastyczności kończyn z owrzodzeniami żylnymi,
• masaż pneumatyczny przerywany lub sekwencyjny za pomocą mankietów powietrznych nadmuchiwanych kompresorem.

Opaski, pończochy czy podkolanówki uciskowe można stosować, jeśli nie ma przeciwwskazań takich jak:

• ostre zapalenie skóry, choroby skóry z wysiękiem,
• niedokrwienie tętnicze klasy III i IV,
• zaawansowana niewydolność serca,
• zniekształcenia kończyny, zapalenie stawów.
  
  

Zalecane są bezpieczne leki flebotropowe, które w składzie zawierają hesperydynę, pochodne rutyny, escynę. Pomocna będzie terapia ekstraktami z następujących ziół: ruta zwyczajna, ruszczyk kolczasty lub kasztanowiec zwyczajny.

Leczenie zabiegowe

Leczenie zabiegowe to między innymi:

• usuwanie żylaków metodą strippingu,
• operacje niewydolnych perforatorów metodą otwartą,
• małoinwazyjne metody chirurgiczne: metoda CHIVA, mikroflebektomia, kriochirurgia, uroskopia,
• ablacja żylaków za pomocą lasera (EVLT), termoablacja radiowa (EVRF), ablacja za pomocą pary wodnej (SVS),
• skleroterapia żył poprzez wstrzyknięcie środka powodującego ich zrośnięcie (w przypadku niewielkich żylaków),
• chirurgia plastyczna zastawek żylnych.

Nawroty żylaków po leczeniu operacyjnym są częste (do 50% przypadków). Zwykle dobrze rokuje systematyczne leczenie uciskowe.

Opracowała Agata Majcher

Źródło: 

Choroby układu krążenia w: „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: A. Budaj, W. Leśniak.