Rodzaje omdleń

Istnieje wiele rodzajów omdleń. Ich charakterystyka i etiologia różnią się od siebie. Poniżej opisy każdego z nich.

1. Omdlenia odruchowe

Omdlenie odruchowe jest wynikiem nieprawidłowej reakcji prowadzącej do rozszerzenia naczyń lub wolniejszej pracy serca. Ten rodzaj omdleń jest najczęstszą występującą postacią i stanowi 90 proc. wszystkich przypadków omdleń.

Profilaktyka

• Zapobieganie nawrotom omdleń i towarzyszącym im urazom.
• Spanie z głową ułożoną wyżej niż tułów.
• Picie dużej ilości płynów, uzupełnianie elektrolitów, zwiększenie zawartości soli (jeśli nie ma nadciśnienia tętniczego).
• Noszenie pończoch uciskowych, co korzystnie wpływa na powierzchniowe żyły kończyn dolnych.
• Umiarkowany trening fizyczny.
• Trening ortostatyczny.

2. Zespół zatoki szyjnej

Jest to nazwa obejmująca omdlenie związane z przypadkowym mechanicznym uciskiem zatoki szyjnej. Wraz z wiekiem jego częstość znacznie się zwiększa. 

Leczenie

• Masaże okolicy zatoki szyjnej.
• Chorym z bradykardią wszczepia się stymulator dwujamowy.
• Chirurgiczne odnerwienie zatoki szyjnej (w niektórych przypadkach).

3. Omdlenie sytuacyjne

Jest to omdlenie odruchowe, które wywołują takie sytuacje jak: oddawanie moczu, wypróżnianie się, kaszel czy wstawanie z pozycji klęczącej.

Profilaktyka:

• Unikanie sytuacji wywołujących takie omdlenia. Na przykład – zapobieganie zaparciom lub zaniechanie wypijania dużej ilości płynów, szczególnie alkoholu.

4. Hipotensja ortostatyczna

Występuje, gdy podczas 3-minutowej próby pionizacyjnej wystąpi spadek ciśnienia tętniczego skurczowego o więcej niż 20 mm Hg, rozkurczowego o więcej niż 10 mm Hg lub skurczowego o mniej niż 90 mm Hg. Częstotliwość pojawienia się hipotensji ortostatycznej wzrasta wraz z wiekiem.

Przyczyny

• Przyjmowanie leków moczopędnych i rozszerzających naczynia.
• Picie alkoholu.
  
  

Leczenie

• Odstawienie lub zmniejszenie dawek leków wywołujących hipotensję ortostatyczną.
• Unikanie sytuacji prowadzących do omdleń.
• Jeśli nie występuje nadciśnienie tętnicze, zaleca się picie dużej ilości płynów i zwiększenie ilości soli kuchennej.
• Przyjmowanie midodryny. 

5. Omdlenia kardiogenne

Wywołane są arytmią lub chorobą organiczną serca zmniejszającą rzut serca.

Rokowanie i leczenie

Leczenie uzależnione jest od choroby podstawowej. Śmiertelność u osób z omdleniami kardiogennymi (18–33 proc.) jest znacznie większa niż u osób z omdleniami niekardiogennymi (0–12 proc.).

6. Omdlenia związane z chorobami naczyń mózgowych

Mogą występować w przebiegu:

• zespołu podkradania tętnicy podobojczykowej,
• napadu przemijającego niedokrwienia mózgu w obszarze unaczynienia tętnic kręgowo-podstawnych lub obu tętnic szyjnych wspólnych,
• migren.
  
  

Objawy

Do najczęstszych objawów występujących u ludzi starszych dotkniętych miażdżycą należą:

• różnica ciśnienia tętniczego między kończynami górnymi (niższe po stronie zwężonej lub zamkniętej tętnicy),
• ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej),
• zaburzenia ruchów gałek ocznych.
  
  

Opracowała Agata Majcher

Źródło: 

Choroby układu krążenia w: „Medycyna Praktyczna”, redaktorzy działu: A. Budaj, W. Leśniak.