Andrographis paniculata – królowa gorzkich smaków

Andrographis paniculata – królowa gorzkich smaków

Andrographis paniculata (znana też jako „brodziuszka wiechowata”) to azjatycka roślina z rodziny akantowatych. Do wzrostu upodobała sobie zacienione, wilgotne i ciepłe miejsca, a w warunkach naturalnych najczęściej spotkać ją można na terenach: Tajlandii, Sri Lanki, Indii, Karaibów czy Chin.


Andrographis w ajurwedzie i w tradycyjnej medycynie chińskiej


Andrographis od setek lat wykorzystywana jest w medycynie ajurwedyjskiej oraz w tradycyjnej medycynie chińskiej. Roślina dała się poznać jako ziółko o niezwykle gorzkiej naturze (często nazywana jest „królową gorzkich smaków”). W azjatyckich systemach medycznych Andrographis tradycyjnie wykorzystuje się w leczeniu tych schorzeń, które wymagają wsparcia goryczy, a więc najczęściej będą to słabości w układzie pokarmowym: biegunki, zapalenie żołądka, wątroby i jelit. Ponadto brodziuszka wiechowata sprawdzi się przy: zapaleniu zatok, oskrzeli, migdałków, alergiach, a także w zakażeniach wirusowych (np.: grypa, HIV, wirus opryszczki), bakteryjnych (np. krętki Borelli burgdorferi) czy pasożytniczych (np.: malaria, leiszmanioza).


Andrographis paniculata w tradycyjnej medycynie chińskiej opisywana jest jako zioło o naturze zimnej, pomocne w terapiach oczyszczających, w celu przyspieszenia wydalenia toksyn. Andrographis paniculata jest oficjalnie wymieniona w Farmakopei Indyjskiej jako główny składnik co najmniej 26 preparatów ajurwedyjskich stosowanych w leczeniu zaburzeń wątroby.


Brodziuszka wiechowata – główne wskazania do stosowania we współczesnej medycynie


Najważniejszymi substancjami biologicznie aktywnymi w Andrographis paniculata są andrografolidy należące do grupy diterpenów labdanowych. Różne badania na całym świecie wykazały, że andrografolidy są obiecującym środkiem przeciwnowotworowym. Ich działanie polega na zdolności do apoptozy (uśmiercania) i zatrzymania cyklu namnażania komórek nowotworowych. Już starożytne pisma ajurwedyjskie wspominają o Andrographis paniculata jako o roślinie o właściwościach przeciwnowotworowych. Ekstrakty z Andrographis paniculata są silnie przeciwzapalne, dzięki czemu są w stanie zmniejszyć progresję guza. Andrografolidy w największym stopniu skumulowane są w liściach.


Andrographis paniculata ma udokumentowane działanie przeciwzapalne (tłumi reakcje prozapalne). Jest rośliną immunomodulującą, co oznacza, że stymuluje układ odpornościowy do walki z najbardziej rozmaitymi patogenami czy infekcjami. Wzmacnia odporność oraz pobudza czynności samonaprawcze organizmu.


Ekstrakty z brodziuszki wiechowatej polecane są: przy różnych zaburzeniach trawiennych, na poprawę apetytu, a także dla optymalizacji pracy trzustki, wątroby czy śledziony. Podobnie jak w starożytnych systemach medycznych, Andrographis paniculata zalecana jest: w stanach zapalnych zatok, w chorobach układu oddechowego i w alergiach, jak również do zwalczania pasożytów – tych wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Wyciągi z brodziuszki wiechowatej poleca się także przy chorobach autoimmunologicznych.


Andrographis paniculata – podsumowanie, środki ostrożności


Andrographis paniculata to roślina lecznicza tradycyjnie wykorzystywana jako zioło o właściwościach: przeciwzapalnych, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych, przeciwnowotworowych, immunomodulujących. Andrografolidy – główne aktywne składniki brodziuszki wiechowatej – wykazują wszechstronne spektrum działania farmakologicznego.


Kuracja brodziuszką wiechowatą przez okres krótszy niż 3 miesiące wydaje się być procesem bezpiecznym, jednak tak jak w przypadku innych ziół mogą się zdarzyć reakcje niepożądane, jak np.: utrata apetytu, biegunka, wymioty, wysypka, ból głowy, katar czy zmęczenie. Przyjmowanie za dużych dawek lub przez długi czas Andrographis paniculata może wywoływać: obrzęk węzłów chłonnych, poważne reakcje alergiczne, podwyższenie poziomu enzymów wątrobowych oraz inne działania niepożądane. Przeciwwskazaniem do przyjmowania Andrographis paniculata są: ciąża, okres karmienia piersią, zaburzenia płodności. Wyciągów z brodziuszki wiechowatej nie powinno się jednocześnie łączyć z syntetycznymi lekami przeciwzakrzepowymi ani przeciwnadciśnieniowymi.


Opracowanie Agata Majcher


Inne wpisy w tej kategorii

Oznaki niedoboru witaminy D

2025-08-22

Oznaki niedoboru witaminy D

Niedobór witaminy D to powszechny problem, który może dotknąć niemal każdego, jednak niektóre grupy osób są szczególnie na niego narażone. Kto powinien szczególnie zadbać o kontrolę poziomu witaminy D

Czytaj dalej

Woda to za mało – jak latem naprawdę się nawodnić?

2025-08-19

Woda to za mało – jak latem naprawdę się nawodnić?

Bez wody nie ma życia! Latem, gdy dokuczają nam upały, to szczególnie istotne, albowiem zapotrzebowanie na wodę znacznie wzrasta. Jak więc prawidłowo nawodnić się w tym gorącym okresie?!

Czytaj dalej

Męskie zdrowie w cieniu hormonów

2025-08-18

Męskie zdrowie w cieniu hormonów

Testosteron, nazywany hormonem męskości, odpowiada za rozwój cech płciowych, masę mięśniową, libido i nastrój. Niestety, po 30. roku życia jego poziom stopniowo spada – ok. 1–2 proc. rocznie.

Czytaj dalej

Jak długo należy stosować probiotyki po antybiotykoterapii?

2025-08-13

Jak długo należy stosować probiotyki po antybiotykoterapii?

Z dzisiejszego artykułu dowiesz się także, jakie szczepy probiotyczne są najbardziej skuteczne i jakie czynniki wpływają na regenerację mikrobioty.

Czytaj dalej

Yin i yang – starożytne zasady równowagi wg Tradycyjnej Medycyny Chińskiej

2025-07-10

Yin i yang – starożytne zasady równowagi wg Tradycyjnej Medycyny Chińskiej

Tradycyjna Medycyna Chińska opiera się na wielu fundamentalnych zasadach. Jedną z tych najbardziej kluczowych jest koncepcja yin i yang – dwóch przeciwstawnych i uzupełniających się sił.

Czytaj dalej

Wegański chłodnik z pędów pałki szerokolistnej a'la Tarator - idealny na upał!

2025-07-04

Wegański chłodnik z pędów pałki szerokolistnej a'la Tarator - idealny na upał!

Tarator jest daniem wywodzącym się z kuchni bułgarskiej. Ten rodzaj chłodnika stanowi doskonałą opcję na upalne dni. Sprawdź nasz przepis.

Czytaj dalej