Częstoskurcz – przyczyny i leczenie

Częstoskurcz (zwany też tachykardią) to zaburzenie rytmu pracy serca. Ta choroba kardiologiczna charakteryzuje się przyspieszonym biciem serca, co może być niebezpieczne dla życia, albowiem częstotliwość uderzeń w spoczynku wynosi ponad 100 uderzeń na minutę. Nie należy jednak mylić tachykardii z arytmią. Częstoskurcz to przyspieszone bicie serca, ale miarowe, natomiast arytmię cechuje nieregularna praca mięśnia sercowego.

Objawy

Typowym objawem – jak już wspomniałem – jest przyspieszona, ale miarowa i regularna praca serca. Często takiemu kołataniu mogą towarzyszyć: uczucie duszności, ból w klatce piersiowej, osłabienie, zawroty głowy, atak kaszlu, a nawet kłopoty z zaczerpnięciem powietrza. Zdarza się jednak, że serce zaczyna bić szybciej z innych powodów – niechorobowych, mogą to być, np.: wysiłek fizyczny, silne emocje, odwodnienie organizmu, spożycie alkoholu lub innych substancji podnoszących tętno. W takich przypadkach, po ustaniu przyczyny bicie serca powraca do właściwej częstotliwości i nie jest to powód do zmartwienia. Sygnałem ostrzegawczym jest natomiast częstoskurcz występujący w spoczynku, bez przyczyny i często powtarzający się. Gdy objawom towarzyszy ból w klatce piersiowej lud duszność, konieczna jest natychmiastowa reakcja.

Przyczyny

Przyczyn przyspieszonej pracy mięśnia sercowego może być wiele: od prozaicznych do poważnych. Najczęściej jest to złe odżywianie, a w konsekwencji: otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, permanentny stres lub długi okres odwodnienia. Zdarza się, że epizod tachykardii ma miejsce po spożyciu dużej ilości alkoholu, kawy lub wypaleniu wielu papierosów. Należy pamiętać, że każda przyczyna – nawet prozaiczna – ale często powtarzająca się może skutkować poważnym stanem chorobowym.

Często jednak częstoskurcz towarzyszy innym chorobom kardiologicznym – lub jest ich skutkiem – (nadciśnienie, choroba wieńcowa, miażdżyca, przebyty zawał), endokrynologicznym (nadczynność tarczycy) czy cukrzycy (hipoglikemia, czyli niedocukrzenie). Epizody częstoskurczu mogą się również pojawić po udarze cieplnym lub przebytej grypie.

Rodzaje

Medycyna wymienia trzy rodzaje tej choroby:

• tachykardię zatokową,
• tachykardię komorową,
• tachykardię nadkomorową.

Tachykardia zatokowa ma swoje podłoże w pracy naturalnego rozrusznika serca, jakim jest węzeł zatokowy (stąd nazwa). Różne wymienione wyżej bodźce wpływają na pracę węzła zatokowego, a dalej na rytm serca.

Z kolei tachykardia komorowa wynika z nieprawidłowej pracy komór serca. Przejmują one funkcję generatora impulsu skutkującą tzw. migotaniem komór. Ta odmiana częstoskurczu jest szczególnie niebezpieczna dla zdrowia, a nawet życia, bowiem bywa, że dochodzi nawet do 500 uderzeń serca na minutę. W takim przypadku konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja pacjenta.

Gdy natomiast do przyspieszonego skurczu serca dochodzi w przedsionkach, mówimy o tachykardii nadkomorowej. Konsekwencją przyspieszonej akcji serca jest w tym przypadku drżenie mięśni przedsionków (trzepotanie, migotanie). Przy trzepotaniu może dojść do 300 uderzeń na minutę, a przy migotaniu – nawet do 600. Nie trzeba dodawać, że jest to stan zagrożenia dla życia.

Leczenie

Współczesna medycyna w przypadku częstoskurczu przewiduje oczywiście kuracje farmakologiczne (beta-blokery, leki antyarytmiczne, digoksyny). Jednak – ponieważ nie jestem lekarzem – skupię się na naturalnych metodach zapobiegania i leczenia tej niebezpiecznej przypadłości.

Przede wszystkim – jak to jest w przypadku wszystkich niemal dolegliwości – należy skupić się na przyczynach i profilaktyce. Niemal wszystkie choroby kardiologiczne swoją przyczynę mają w niewłaściwym odżywianiu. Należy więc wyeliminować (lub maksymalnie ograniczyć) z diety tłuszcze zwierzęce (mięso, masło), wyroby mięsne, złe węglowodany (białe pieczywo, białe makarony, cukier i wyroby cukiernicze) oraz słodkie napoje. W kuchni powinny dominować: warzywa, owoce, kasze, pełnoziarnisty ryż oraz czysta zdrowa woda. Pozwoli nam to zachować właściwą masę ciała, ograniczyć ryzyko wystąpienia miażdżycy, chorób serca (w tym częstoskurczu), cukrzycy i innych groźnych chorób. Natomiast jeśli dotknęła nas już któraś z tych przypadłości, to zdrowa dieta w połączeniu z aktywnością fizyczną pozwoli przywrócić zdrowie. Nie należy też nadużywać alkoholu, wyrobów tytoniowych (najlepiej nie palić) oraz kawy.

W leczeniu tachykardii stosuje się też kardiowersję elektryczną polegającą na wyregulowaniu pracy serca krótkotrwałymi wyładowaniami elektrycznymi. Niektórym pacjentom wszczepia się też kardiowerter-defibrylator – szczególnie osobom cierpiącym na komorową odmianę tej przypadłości. Urządzenie to reaguje w przypadku ataku częstoskurczu, zwalniając pracę serca do należytego poziomu.

Pomijając więc przyspieszone bicie serca spowodowane reakcją fizjologiczną (wysiłek fizyczny, stres), należy niezwłocznie reagować na objawy tachykardii. Najlepiej jednak oczywiście prowadzić zdrowy tryb życia, zapobiegając groźnym chorobom serca.

Opracował Sławomir Śmiełowski