Kolonoskopia – nie taki diabeł straszny

Kolonoskopia to badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Ta medyczna procedura pozwala lekarzowi „zajrzeć” do jelita grubego.

Kolonoskopia - kiedy wykonać badanie

Celem badania jest diagnostyka w kierunku:

• podejrzenia polipów lub choroby nowotworowej jelita grubego,
• podejrzenia zaburzeń wchłaniania, na co może wskazywać, np. niedobór wit. B12 lub żelaza,
• podejrzenia chorób jelit, np. choroby Leśniowskiego-Crohna,
• zbadania powodu występowania częstych biegunek lub wymiotów,
• ustalenia przyczyn występowania nieuzasadnionego i niezamierzonego spadku masy ciała.

Drugim powodem, dla którego wykonuje się kolonoskopię, jest procedura terapeutyczna, na przykład w celu wykonania polipektomii (usunięcia pojedynczych polipów), poszerzenia zwężeń jelita lub hamowania krwawień z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Kolonoskopia jest jednym z badań przesiewowych, które w Polsce powinny wykonać osoby po 50 r.ż. Celem profilaktyki jest ewentualne wykrycie wczesnych stanów przedrakowych lub wczesnej fazy raka jelita grubego.

Przebieg kolonoskopii

Kolonoskopia jest zabiegiem kojarzącym się niezbyt dobrze, który wywołuje poczucie dyskomfortu psychicznego i fizycznego. Jednak warto przełamać swój wstyd i strach i poddać się badaniu, jeśli istnieją ku niemu wskazania. Pomimo oczywistego dyskomfortu kolonoskopia jest cennym narzędziem diagnostycznym ratującym życie dzięki wczesnemu wykryciu raka jelita grubego, ponieważ na tym etapie uleczalność rokuje najlepiej.

Do kolonoskopii trzeba się wcześniej odpowiednio przygotować, czyli tak, by w dniu zabiegu mieć całkowicie opróżnione jelito. W tym celu przez kilka poprzedzających dni stosuje się dietę lekkostrawną, ubogoresztkową, niskobłonnikową, jednocześnie przyjmując środki przeczyszczające. W dniu zabiegu lekarz przez odbyt wprowadza do jelita kolonoskop, czyli wężyk z kamerką i latarką. Kamera przesyła obrazy do monitora, umożliwiając lekarzowi obejrzenie wnętrza jelita grubego. Opróżnione jelito jest zapadnięte, jego ścianki przywierają do siebie, dlatego do jelita wprowadza się gaz pod niewielkim ciśnieniem. Nadmiar gazu będzie uchodził, powodując naturalną reakcję.

Podczas badania pacjent leży na lewym boku, z nogami zgiętymi w kolanach. Badanie trwa 15–20 minut i zwykle przeprowadza się je bez znieczulenia.

Jak prawidłowo przygotować się do kolonoskopii

Aby z sukcesem przeprowadzić kolonoskopię, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie. Najważniejszym elementem przygotowania do kolonoskopii jest właściwe oczyszczenie jelit, co pozwoli lekarzowi dokładnie obejrzeć wnętrze jelita grubego.

Dieta przed kolonoskopią

Zazwyczaj zaleca się specjalną dietę na kilka dni przed badaniem. Jest ona uboga w błonnik, eliminująca produkty, które mogą utrudniać widoczność, takie jak owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, nasiona, orzechy. Można spożywać białka (mięso, ryby, jajka), biały chleb, ryż, makaron oraz produkty mleczne. W dniu poprzedzającym badanie należy stosować tylko płynną dietę, np. lekki bulion, słabą herbatę, sok bez miąższu, wodę niegazowaną.

Lekarz zazwyczaj przepisuje środki przeczyszczające, które powinno się zastosować na dzień, dwa dni lub w tym samym dniu, w którym nastąpi badanie. Są to specjalne płyny oczyszczające jelito lub tabletki.

W dniu kolonoskopii

Na badanie zaleca się przyjść z osobą towarzyszącą, gdyż po zastosowaniu znieczulenia nie powinno się przez jakiś czas prowadzić pojazdów ani podejmować ważnych decyzji. Lekarz może zalecić pozostanie w placówce przez przynajmniej dwie godziny po zabiegu, na wypadek, gdyby wystąpiły powikłania. W przypadku gorączki lub krwawienia należy pilnie zgłosić to personelowi medycznemu.

Po badaniu

Po kolonoskopii mogą wystąpić pewne efekty uboczne, takie jak wzdęcia czy lekki dyskomfort. Jest to normalne i wynika z wprowadzenia powietrza do jelita w czasie procedury. W większości przypadków dolegliwości te szybko ustępują.

Możliwe powikłania po kolonoskopii

Chyba każdy, kto interesował się tym badaniem, słyszał o tym, że po kolonoskopii może dojść do perforacji jelita. Perforacja, czyli przedziurawienie jelita, jest poważnym, choć na szczęście rzadkim powikłaniem kolonoskopii. Jeśli do niej dojdzie, może być to stan nagły, wymagający natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Niezałatana dziura może prowadzić do poważnych infekcji i innych powikłań. Perforacja jelita najczęściej dotyka osób starszych, po wcześniejszych zabiegach w obrębie jamy brzusznej lub z chorobami zapalnymi jelit.

Jeśli kolonoskop naruszy ścianę jelita, może dojść do krwawienia. Krwawienie może także wystąpić po usunięciu polipa.

Także rzadkim powikłaniem bywają infekcje, które mogą wystąpić, jeśli podczas kolonoskopii przeprowadza się biopsję lub usuwa polipy.

Najczęstszymi i niegroźnymi powikłaniami są bóle brzucha, gazy i wzdęcia, które zwykle ustępują po kilku godzinach.

Pomimo psychicznego i fizycznego dyskomfortu oraz ryzyka wystąpienia powikłań, korzyści z przeprowadzenia kolonoskopii zdecydowanie przewyższają ryzyko. Jeżeli jednak po przeprowadzonym zabiegu doświadczysz silnego bólu brzucha, gorączki, długotrwałego krwawienia lub innych niepokojących objawów, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.