Rola elektrolitów w utrzymaniu energii i nawodnienia przez cały rok

Nie trzeba nikomu tłumaczyć, jak ważną rolę odgrywają elektrolity w okresie letnich upałów czy dużego wysiłku. Aby jednak cieszyć się zdrowiem, należy zadbać o ich prawidłowy poziom przez cały rok. Regulują one bowiem równowagę płynów w organizmie, które biorą udział w każdej reakcji chemicznej, jaka tam zachodzi. Wspierają przy tym wszystkie funkcje mięśniowe i nerwowe oraz utrzymują termoregulację, czyli utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. To jednak nie wszystkie role tych jakże cennych substancji.

Fundamentalna rola elektrolitów

Powiedzmy sobie szczerze, bez elektrolitów nie ma życia. Są to bowiem minerały obecne w płynach ustrojowych (krew, pot, mocz). Ich nazwa ma związek z tym, że przewodzą prąd elektryczny. Do głównych elektrolitów zaliczamy: magnez, sód, potas, chlorki, fosforany oraz wapń, których obecność jest konieczna dla właściwego funkcjonowania organizmu.

Aby utrzymać odpowiednie nawodnienie ciała, nie wystarczy wypić szklankę wody. Chodzi bowiem o nawodnienie komórek, a nie jedynie wypełnienie żołądka wodą. Niezbędne są więc związki, które pomagają we wchłanianiu komórkowym, a tę rolę spełniają właśnie wspomniane elektrolity.

W organizmie elektrolity pełnią ważną rolę na wielu obszarach, jednak do głównych zaliczają się:

• regulacja nawodnienia – sól, potas czy chlorki zatrzymują odpowiednią ilość wody w komórkach organizmu oraz poza nimi (płyny ustrojowe),
• regulacja temperatury ciała – odpowiednie zasoby wody biorą udział w schładzaniu ciała podczas upałów oraz wysiłku fizycznego (pocenie się jest właśnie takim schładzaniem),
• wsparcie funkcji mięśniowych i nerwowych – wapń oraz magnez są kluczowe w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz pracy mięśni,
• utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej – elektrolity regulują właściwe pH organizmu oraz poszczególnych jego organów,
• transport składników spożywczych – bardzo istotna rola polegająca na dostarczaniu składników odżywczych do komórek (odżywianie komórkowe).

Wymieniłem jedynie kluczowe role omawianych substancji, ale ich znaczenie dla dobrego zdrowia jest znacznie szersze. Pamiętajmy więc, aby zadbać o właściwy poziom elektrolitów przez cały rok. Polega to na piciu odpowiedniej ilości wody oraz diecie bogatej w sól, potas, wapń oraz magnez. W okresie szczególnego zapotrzebowania (okres letni, choroba, wysiłek fizyczny, niedobory) elektrolity można uzupełniać dostępnymi na rynku napojami (lub rozpuszczalnymi tabletkami) z elektrolitami. Należy jedynie zwrócić uwagę na ich skład, wybierać produkty naturalne, wysokiej jakości i bez zawartości cukrów.

Niedobór elektrolitów

Niedobór tych związków może mieć wiele przyczyn: choroby, nadmierne pocenie się (upały, gorączka ciała, duży wysiłek fizyczny), biegunka, wymioty czy zaburzenia wchłaniania. W takich przypadkach mówimy potocznie o odwodnieniu, które kojarzy się jedynie z ubytkiem wody, ale tak naprawdę chodzi też o elektrolity. Niektóre leki (chociażby moczopędne), alkohol czy kawa również wpływają na obniżenie poziomu elektrolitów. Główna więc zasada to niedopuszczenie do stanu niedoboru, ale jeśli już wystąpił, to należy natychmiast reagować.

W przypadku niedoboru elektrolitów organizm daje nam sygnały, którymi są zazwyczaj: osłabienie, skurcze mięśni i ich drżenie, zmniejszona wydolność fizyczna, zaburzenia rytmu serca, zawroty głowy, trudności z koncentracją, słabe samopoczucie, suchość w ustach, a nawet omdlenia. Gdy skojarzymy te objawy z przyczynami wskazanymi powyżej, to nietrudno zdiagnozować samemu niedobór elektrolitów w naszym organizmie. Jedynym wówczas wyjściem jest ich natychmiastowe uzupełnienie.

Jak uzupełniać elektrolity?

Nie jest to jakaś skomplikowana procedura, więc możemy zrobić to sami bez pomocy medycznej. W normalnych stanach organizmu należy regularnie pić niegazowaną wodę mineralną. Powinna ona dostatecznie zadbać o poziom elektrolitów. Pamiętajmy, że w zasadzie nie można ich przedawkować, a więc nie ma tutaj jakichś ograniczeń. Ewentualny nadmiar elektrolitów organizm sam sobie wydali. Nasza dieta powinna też być bogata we wspomniane powyżej minerały; myślę tutaj o: bananach, zielonych warzywach liściastych, orzechach, pomidorach czy jogurtach. Metody te w zupełności powinny zapewnić właściwy poziom elektrolitów.

Jednakże w sytuacjach niedoborów, ewentualnie podczas wystąpienia czynników nadmiernego ich ubytku, należy koniecznie przedsięwziąć środki zaradcze, jak chociażby picie napojów izotonicznych czy podjęcie suplementacji. Należy jednak pamiętać, aby wybierać te najlepsze i bez cukrów w składzie. Można też czasowo włączyć do diety większe ilości produktów spożywczych bogatych w elektrolity, o których już wspomniałem wcześniej. Po unormowaniu poziomów można odstąpić od tych metod, ale cały czas trzeba pamiętać o regularnym uzupełnianiu i dbać o to, by nie dopuścić do ponownego niedoboru.

O elektrolitach należy pamiętać cały rok, a nie tylko latem czy podczas wystąpienia jakichś innych czynników obniżających ich poziom. Elektrolity spełniają arcyważną rolę w utrzymaniu dobrego zdrowia, a więc nie jest to problematyka sezonowa, a całoroczna. Pijmy więc wodę mineralną, spożywajmy pokarmy bogate w witaminy i minerały, a organizm na pewno odwdzięczy się nam dobrym zdrowiem.

Literatura: 1/ E. Rychlik, A. Woźniak, M. Jarosz, Woda i elektrolity. Normy żywienia dla populacji Polski, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2017. 2/ A. Brzozowska, Energia i składniki odżywcze – składniki mineralne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012. 3/ https://formeds.pl/blogs/blog-przepisy/czym-sa-elektrolity

Suplement diety. Produkt przeznaczony dla osób dorosłych. Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zalecany jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Przechowywać w sposób niedostępny dla małych dzieci. Produkt nie posiada właściwości leczniczych. Stosować zgodnie z informacją zawartą na opakowaniu.