Stan zapalny – niefarmakologiczne zapobieganie i leczenie

Stan zapalny to – podobnie jak podwyższona temperatura ciała – reakcja obronna organizmu, dlatego nierzadko zjawiska te występują jednocześnie. Układ odpornościowy, reagując na bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty, martwicę czy urazy mechaniczne, obronnie uruchamia stan zapalny. Co ciekawe, przyczyną takiego stanu jest również niewłaściwa dieta, która obciąża organizm.

Nie dopuścić do przewlekłego stanu zapalnego

W tej samoobronnej reakcji odpornościowej uczestniczą komórki odpornościowe, naczynia krwionośne, komórki tkanki łącznej, a także niektóre białka krwi. Po pojawieniu się szkodliwego czynnika układ odpornościowy stara się unieszkodliwić intruza. Nie zawsze to się jednak udaje i wówczas może dojść do przewlekłego stanu zapalnego. Ten zaś jest już groźny, albowiem jest przyczyną i towarzyszy wielu przewlekłym chorobom, jak chociażby: otyłość, cukrzyca typu 2, choroby naczyniowo-sercowe, choroby układu pokarmowego, a także niestety nowotwory. Dzisiejsza medycyna coraz częściej przyznaje, że wiele chorób ma podłoże właśnie zapalne. Nie należy więc lekceważyć żadnego zapalenia (zasada „samo przejdzie” to zły kierunek!), aby nie dopuścić do groźnego stanu przewlekłego.

Dieta przeciwzapalna

Aby ją zastosować, należy znać podział produktów spożywczych na produkty przeciwzapalne i prozapalne, i – jak nietrudno się domyślić – maksymalnie ograniczyć, a najlepiej całkowicie wyeliminować, żywność prozapalną.

Główne założenia tej diety to: nieprzejadanie się, spożywanie produktów wysokobłonnikowych oraz o niskim indeksie glikemicznym, bogatych w kwasy omega-3. Dieta przeciwzapalna powinna opierać się na białku roślinnym (fasola, ciecierzyca, soczewica) i małej ilości węglowodanów (jedynie pieczywo, ryż i makarony z pełnego ziarna). Produkty zwierzęce nie są zalecane, a w ich miejsce proponuje się warzywa i owoce oraz przeciwzapalne przyprawy.

Jak więc widzimy, dieta przeciwzapalna ma wiele wspólnego z dietą śródziemnomorską, uważaną przez wielu za najkorzystniejszą dla naszego zdrowia.

Produkty pro- i przeciwzapalne

W zasadzie ważniejsza jest wiedza, czego unikać, aniżeli co spożywać, ale dla zasady skupmy się na obu grupach produktów.

Produkty prozapalne

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że spożyte produkty o wysokim indeksie glikemicznym, czyli bogate w cukry proste, wywołują stan zapalny. Powinniśmy więc unikać wszelakich słodyczy, słodkich i słonych przekąsek, słodkich napojów, fast foodów, chipsów i wszelkiego innego śmieciowego jedzenia.

Pamiętajmy przy tym, że wszystkie produkty wysokoprzetworzone, czyli gotowe dania produkowane przemysłowo, zawierają często cukier i wiele węglowodanów, a one też są przecież cukrami. Ich spożycie skutkuje gwałtownym wyrzutem insuliny, której nadmiar działa zapalnie.

Należy też unikać nasyconych tłuszczów zwierzęcych, a w szczególności tłuszczów trans, czyli utwardzanych (np. margaryna). W diecie przeciwzapalnej należy także unikać oczyszczonych produktów zbożowych, czyli białego chleba, makaronów czy ryżu. Należy zastąpić je produktami z pełnego ziarna, ale również z zachowaniem umiaru.

Czerwone mięso także nie jest wskazane, szczególnie tłuste i przetworzone (wędliny i konserwy). Jeśli już ktoś nie potrafi żyć bez mięsa, to powinien choć trochę ograniczyć jego spożycie, unikając przy tym potraw smażonych.

Nie muszę chyba dodawać, że alkohol i tytoń również nie są zalecane.

Produkty przeciwzapalne

Dieta przeciwzapalna powinna opierać się przede wszystkim na świeżych (ewentualnie mrożonych) warzywach i owocach, ze wskazaniem na warzywa zielone. Jako dodatek sycący powinniśmy spożywać w ograniczonym zakresie węglowodany bogate w błonnik. Mogą to być:

• pieczywo razowe,
• kasza gryczana,
• płatki owsiane,
• kasza bulgur,
• komosa ryżowa
• czy brązowy ryż.

Natomiast źródło białka powinny stanowić rośliny strączkowe (fasola, ciecierzyca, soczewica) oraz soja.

Doskonałym dodatkiem do dań są fermentowane produkty mleczne (oby bez cukru) typu: kefir, maślanka, jogurt, czyli naturalne probiotyki.

Do dań głównych warto stosować dodatki i przyprawy o przeciwzapalnym działaniu, jak chociażby: imbir, cynamon, zioła, czosnek i kurkuma. Cenne witaminy i minerały zawierają też orzechy i pestki, które zapobiegają i ewentualnie łagodzą skutki zapalenia. Zaleca się też pełnotłuste naturalne kakao oraz gorzką czekoladę.

Przy okazji mogę zapewnić czytelników, że opisana dieta dotyczy nie tylko stanów zapalnych. Polecam ją wszystkim, zarówno osobom zdrowym, jak i chorującym.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Popularne diety w zapobieganiu nowotworom