Zespoły hipowentylacji i hipoksemii w czasie snu

Zespoły hipowentylacji i hipoksemii w czasie snu to zaburzenia oddychania występujące podczas snu. Nazywane są także przewlekłą niewydolnością oddychania w czasie snu. Otyłość ze wskaźnikiem BMI > 30 może powodować i nasilać te zaburzenia.

Hipowentylacja i hipoksemia w czasie snu to zaburzenia saturacji. Saturacja jest wskaźnikiem wysycenia hemoglobiny krwi obwodowej tlenem przy równoczesnym wzroście we krwi stężenia dwutlenku węgla. Występuje ona u osób z wcześniej rozpoznanymi różnymi chorobami pojawiającymi się w czasie snu.

Hipowentylacja to niedostateczna eliminacja dwutlenku węgla z organizmu chorego. Jej przyczyny bywają różne; bardzo często manifestuje się w nocy. 

Hipoksemia to spadek prężności tlenu we krwi tętniczej prowadzący do niedotlenienia tkanek, zaburzeń metabolizmu i licznych powikłań.

By układ oddechowy działał sprawnie i efektywnie, musi być zapewniona właściwa wymiana gazowa. Do pęcherzyków płucnych musi stale dopływać odpowiednia ilość świeżego powietrza. Powietrze – „przepłukując” pęcherzyki płucne – wypłukuje również dwutlenek węgla. Gdy to „przepłukiwanie” jest zbyt małe, wówczas dochodzi do hipowentylacji pęcherzykowej.

Objawy hipowentylacji i hipoksemii czasie snu:

• chrapanie, 
• nadmierna senność dzienna, 
• przewlekłe zmęczenie, 
• przerywany sen, częste budzenie w nocy,
• bezsenność,
• nocny lub poranny ból głowy, 
• częste oddawanie moczu w nocy, 
• duszność podczas wysiłku, 
• niemiarowe bicie serca,
• obrzęki kończyn,
• epizody dławienia lub krótkotrwałej duszności pojawiające się w czasie snu.

Zespoły hipowentylacji i hipoksemii w czasie snu niezwiązane z innymi chorobami są nazywane zespołami pierwotnymi.

Pierwotne zespoły hipowentylacji i hipoksemii w czasie snu obejmują tzw. idiopatyczną hipowentylację pęcherzykową w czasie snu (inaczej pierwotną lub centralną) oraz zespół wrodzonej centralnej hipowentylacji pęcherzykowej nazywany zespołem Ondyny. Jest to choroba rzadka i uwarunkowana genetycznie.

Leczenie

Celem leczenia jest poprawa wentylacji, czyli jakości oddychania w czasie snu. W leczeniu przydatne będą specjalne respiratory podające dodatnie ciśnienie do dróg oddechowych. Wentylacja dodatnim ciśnieniem powadzona jest głównie poprzez różnego typu maski zakładane na twarz – to wspomaganie wentylacji stosowane w okresie snu.

Rokowanie

Całkowite wyleczenie zespołów pierwotnych nie jest możliwe, jednak wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiednich terapii skutecznie poprawiających wentylację zmniejszają objawy choroby. W zespołach wtórnych, czyli będących konsekwencją innych chorób, właściwe leczenie chorób zasadniczych ma wpływ na nasilenie objawów zespołu hipowentylacji. Do takich należy np. leczenie otyłości. Zespoły hipowentylacji i hipoksemii w czasie snu leczy się przewlekle do końca życia.

Opracowała Agata Majcher

Źródło: 

Choroby układu oddechowego [w:] „Medycyna praktyczna”, redaktorzy działu: E. Niżankowska-Moglinicka, R. Krenke, F. Mejza.