Kości kończyny dolnej

Szkielet kończyny dolnej dzieli się na kości obręczy kończyny dolnej i kości kończyny dolnej wolnej.

Obręcz kończyny dolnej tworzy kość miedniczna powstała ze zrośnięcia się trzech kości:

• biodrowej stanowiącej część górną kości miedniczej;
• kulszowej stanowiącej część zwróconą ku górze i ku przodowi;
• łonowej.
  
  

Kości te połączone są chrząstką, która z czasem kostnieje. W miejscu połączenia tych kości znajduje się głęboki dół zwany panewką biodrową.

Kość biodrowa zbudowana jest z trzonu i talerza. Górny brzeg talerza tworzy grzebień biodrowy. Na powierzchni wewnętrznej talerza znajduje się dół biodrowy.

Kość kulszowa dzieli się na trzon i gałąź kości kulszowej. Na trzonie występują dwie wyniosłości: guz kulszowy i kolec kulszowy.

Kość łonowa zbudowana jest z gałęzi górnej i dolnej.

Gałęzie kości łonowej i gałąź kości kulszowej ograniczają otwór zasłoniony.  

Miednica to pierścień kostny, na który składają się: kość krzyżowa, kość guziczna i dwie kości miedniczne. Miednica dzieli się na część górną, zwaną miednicą większą i część dolną, zwaną miednicą mniejszą.

Szkielet kości kończyny dolnej wolnej tworzą:

• kość udowa,
• rzepka,
• kości goleni wraz z kością piszczelową i strzałkową,
• kości stopy wraz z kośćmi stępu, śródstopia i kośćmi palców.

Długa kość udowa zbudowana jest z końca bliższego, części środkowej oraz końca dalszego z kłykciem bocznym i przyśrodkowym.

Rzepka – trójkątna, spłaszczona kość z zaokrąglonymi brzegami. Ma skierowaną ku górze podstawę oraz zwrócony ku dołowi wierzchołek.

Kość piszczelowa leży po stronie przyśrodkowej goleni. Na końcu bliższym znajdują się dwa kłykcie: boczny i przyśrodkowy pokryte powierzchnią stawową i górną. Poniżej kłykci znajduje się trzon kości piszczelowej.

Na końcu dalszym wyróżnia się kostkę przyśrodkową i powierzchnię stawową dolną.

Kość strzałkowa (strzałka) umiejscowiona jest po stronie bocznej goleni. Na końcu bliższym ma głowę, a na dalszym – kostkę boczną.

Kości stępu ułożone są w dwóch odcinkach – przednim i tylnym. Odcinek tylny stanowi kość skokowa i leżąca pod nią kość piętowa z silnie wysuniętym ku tyłowi guzem piętowym. Odcinek przedni kości stępu składa się zaś z kości łódkowatej, kości sześciennej i kości klinowatych: przyśrodkowej, pośredniej i bocznej.

Kości śródstopia jest pięć. Każda z nich składa się z: podstawy, trzonu i głowy.
Kości palców stopy stanowią paliczki. Pierwszy z palców to paluch (hallux) składający się z paliczka bliższego i dalszego. Pozostałe palce stopy mają po trzy paliczki: bliższy, środkowy i dalszy.

Stawy kończyny dolnej

Kończyna dolna połączona jest z tułowiem za pomocą stawów obręczy kończyny dolnej: dwóch stawów krzyżowo – biodrowych oraz spojenia łonowego – chrząstkozrostu utworzonego przez kości łonowe.

Obręcz kończyny dolnej połączona jest z kończyną dolną wolną za pomocą wieloosiowego stawu biodrowego. Staw ten tworzy głowa kości udowej i panewka kości miednicznej. W stawie biodrowym zachodzą ruchy zginania i prostowania, odwodzenia i przywodzenia, jak również ruchy obrotowe.

Staw kolanowy tworzą kości: udowa, piszczelowa oraz rzepka. Jamę stawową dzielą dwie łękotki: boczna i przyśrodkowa. W stawie kolanowym zachodzą ruchy zginania i prostowania oraz przy zgiętej kończynie ruchy obrotowe.

Staw skokowo-goleniowy łączy kości goleni z kością skokową. W stawie tym możliwe są ruchy zginania i prostowania.

Staw skokowo-łódkowo-piętowy pozwala na wykonywanie ruchów odwracania i odwodzenia.

Kolejne stawy to stawy międzystępowe i stępowo-śródstopne oraz stawy śródstopno-paliczkowe i międzypaliczkowe.

Opracowała Agata Majcher